Новости за 20.01.2021

جو بایډن تر لوړې وروسته خبرو کې که څه هم د افغانستان په اړه څه ونه‌ویل، خو د ولسمشر په ګډون بېلابېلو افغان چارواکو هغه ته د دندې د پيل مبارکي ورکړې ده. ولسمشر محمد اشرف غني پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي، په دې سختو شېبو کې افغانستان له خپل اصلي شریک-متحده ایالاتو سره د سولې او ترهګرۍ له څو اړخیزو ستونزو سره د مبارزې په خاطر څنګ په څنګ درېږي. ښاغلي غني پرون مازدیګر په ارګ کې د امریکا له شارژدافیر راس وېلسن او د ناټو له قوماندان سکاټ مېلر سره هم لیده کاته کړي دي. د ارګ په خبرپاڼه کې راغلي چې دې... Читать дальше...

جوبایډن ته د امریکا د سترې محکمې قاضي القضات جان رابرټ د انجیل پر هغې نسخې لوړه یا قسم ورکړ چې له ۱۹مې پېړۍ را په دې خوا د ده له کورنۍ سره دی. د بایډن تر لوړې مخکې د هغې لومړۍ مرستیالې کماله هارېس لوړه وکړه او نوموړې لومړنۍ مېرمن او بیا لومړنۍ تور پوستې ده چې د لومړۍ مرستیالۍ څوکۍ ته رسېږي. د لوړې دا مراسم د کرونا وبا تر سیوري او تر کلکو امنیتي تدابیرو لاندې ترسره شول. بایډن له لوړې وروسته ولس ته په وینا کې وویل: "یووالی د مخته تګ یوازنۍ لاره ده" او زیاته‌یې کړه چې "ډیموکراسي غالبه شوه." ... Читать дальше...

جو بایډن د امریکا د ۴۶م ولسمشر په توګه لوړه وکړه او له دې سره د ډونالډ ټرمپ د واک څلور کلنه دوره پای ته ورسېده. ۷۸کلن بایډن ته د امریکا د سترې محکمې قاضي القضات جان رابرت د کانګرس په انګړ کې قسم ورکړ. بایډن د انجیل پر هغې نسخې قسم یاد کړ چې له ۱۸۹۳ کال راهیسې د ده له کورنۍ سره دی. نوموړي په ۲۰۰۸ او ۲۰۱۳ کال کې هم د انجیل پر همدې نسخې هغه مهال قسم خوړولی و چې د امریکا د ولسمشر د مرستیال په توګه یې دنده پيلوله.

جوبایډن د امریکا د متحدو ایالاتو د شپږڅلوېښتم ولسمشر په توګه لوړه وکړه. بایډن د پنځوس کلونو سیاسي هلوځلو او ګڼو زیارونو څخه وروسته بالاخره وکولی شول چې د خپل هېواد د واک تر ټولو لوړې څوکۍ ته ځان ورسوي. د دې لپاره چې بایډن نور هم وپېژنئ، دا ویډیويي راپور وګورئ:

جو بایډن د امریکا د ۴۶م ولسمشر په توګه لوړه وکړه او له دې سره د ډونالډ ټرمپ د واک څلور کلنه دوره پای ته ورسېده.  ۷۸کلن بایډن ته د امریکا د سترې محکمې قاضي القضات جان رابرت د کانګرس په انګړ کې قسم ورکړ.  بایډن د انجیل پر هغې نسخې قسم یاد کړ چې له ۱۸۹۳ کال راهیسې د ده له کورنۍ سره دی.  نوموړي په ۲۰۰۸ او ۲۰۱۳ کال کې هم د انجیل پر همدې نسخې هغه مهال قسم خوړولی و چې د امریکا د ولسمشر د مرستیال په توګه یې دنده پيلوله.

د افغانستان د ملي امنیت شورا سلاکار ډاکټر حمدالله محب وايي چې دولت ۵ زره طالب بندیان خوشې کړل، خو هغوی بیا د افغان وژنې له دوام پرته د سولې لپاره هېڅ اقدام نه دی کړی. دده په وینا، طالبانو په کندهار، هلمند او ارزګان کې خپلې جګړې تیزې کړي او هدفي وژنو ته يې زور ورکړی دی. ډاکټر حمدالله محب چې د چهارشنبې(د سلواغې ۱مه) په ورځ د یو لوړ پوړي حکومتي پلاوي په مشرۍ د پکتیا مرکز ګردېز ته تللی وو، د ملي اردو د ۱۳۰۰ نویو سرتیرو د فراغت د مراسمو په څنډه کې يې رسنیو ته وویل، له طالبانو د سولې په اړه یوه خبره... Читать дальше...

د امریکا متحده ایالاتو منتخب ولسمشر جو بایډن نن چهارشنبه د جنوري ۲۰مه لوړه کوي، دی به د امریکا متحده ایالاتو ۴۶م ولسمشر وي. ښاغلي بايډن ۱.۹ تریلیونه ډالر اقتصادي پلان اعلان کړی دی چې کرونا ویروس ځپلی دغه هېواد تر یوې اندازې بېرته په خپلو پښو ودروي. د کرونا ویروس له کبله په امریکا کې نږدې ۴۰۰ زره کسان مړه شوي او ملیونونه نور په دغه ویروس اخته دي. ښاغلي بایډن دا اقتصادي پلان تېره اوونۍ اعلان کړ چې د اقلیم د بدلون څخه نیولې د رایې اچونې، د حقوقو او مهاجرت د سیستم د اصلاحاتو پورې مسایل په‌کې شامل دي. Читать дальше...

جو بایډن د امریکا د متحده ایالاتو د نوي ولسمشر په توګه لوړه وکړه. له یو شمیر افغانانو مو پوښتنه کړې چې د بایډن او د هغه له حکومت څخه څه غواړي او څه هیلې ترې لري؟

د ډونالد ټرمپ د جمهوري ریاست څلور کلنه دوره پای ته ورسېده.ښاغلی ټرمپ نن د چهارشنبې په ورځ جنورۍ ۲۰مه د امریکا د جمهور رئیس په ځانګړې الوتکه (ایرفورس۱) کې له واشنګټن ډي سي څخه د فلوریدا ایالت په لور پرواز وکړ. د ښاغلي ټرمپ د تګ پر وخت د مریلنډ ایالت په اندریو هوایي اډه کې د مخه ښې مراسم په پوځي تشریفاتو، د هغه د کورنۍ د غړو او لږ شمېر مېلمنو په ګډون ترسره شول. ښاغلي ټرمپ په دغو مراسمو ته وینا کې یو ځل بیا د امریکا د اقتصادي ودې، د کرونا ویروس سره مبارزې، په څه کم یو کال کې د کرونا ویروس ضد واکسین... Читать дальше...

دونالد ټرمپ د جوبایدن د لوړې ترمراسمو څو ساعته مخکې سپینه مانۍ پریښوده. ټرمپ دامریکا د ولسمشر په توګه خپلې وروستۍ وینا کې دخپلې څلورکلنې واکمنۍ په دوران کې دخپلو کړو وړو ستاینه وکړه.

جو بایډن د امریکا د ۴۶م ولسمشر په توګه لوړه وکړه او له دې سره د ډونالډ ټرمپ د واک څلور کلنه دوره پای ته ورسېده.  ۷۸کلن بایډن ته د امریکا د سترې محکمې قاضي القضات جان رابرت د کانګرس په انګړ کې قسم ورکړ.

کرملېن له امریکا متحده ایالاتو سره د اټمي وسلو د کنټرول تړون د غځېدو په اړه خپله ژمنه بیا تکرار کړې ده او وایي په دې اړه د امریکا د نوي ادارې د هڅو د ژمنې هرکلی کوي.   د امریکا د نوې ادارې د بهرنیو چارو وزارت ته نوماند انتوني بلېنکین پرون د سنا جرګې ته ویلي و چې واشنګټن به د دې تړون د غځولو هلې ځلي وکړي.   د نیو سټارټ"نوي پیل' په نوم تړون چې د سټراتیژیکو وسلو د کمولو تړون دی، په ۲۰۱۰ میلادي کال کې لاسلیک شوی و او راتلونکې میاشت یې موده ختمېږي.   دا تړون هغه سټراتیژیک اټمي سروکي، توغندي او بم... Читать дальше...

په تخار ولایت کې د کونګفو یوولسم کلپ افتتاح او په فعالیت یې پیل وکړ. د کونګفو فدارسیون رئیس حبیب الرحمن فایزي نن سې شنبه (د سلواغې ۱مه) ازادي راډيو ته وویل چې دغه کلپ د ورزشي مسوولینو په حضور کې تېره ورځ پرانېستل شو. نوموړی وايي چې په لومړي سر کې په دغه کلپ کې د دوو استادانو له لوري  ۳۰لوبغاړو ته تمرینونه ورکول کېږي او وروسته به دغه شمېر زیات شي. ښاغلی فایزي زیاتوي چې دم ګړۍ په ټول افغانستان کې د کونګفو ورزش په برخه کې ۴۵۰ کلپونه فعال دي.

د افغانستان د ملي المپیک کمېټه وايي، د لامبو برخه کې د توکیو المپیک ۲۰۲۱ میلادي کال سیالیو ته نوماند فهیم انوري د تمرین لپاره نن چهارشنبه روسیې ته روان شو. د ملي المپیک کمېټې سکرتر جنرال یونس پوپلزي ازادي راډیوته وویل چې ښاغلي انوري به د جنوري له میاشتې د المپيک سیالیو تر پيل پورې په روسیه کې تمرینونه وکړي او له هغه وروسته به د جاپان پلازمېنې توکیو ته د سیالیو لپاره ولاړ شي. فهیم انوري شپږ کاله کېږي چې د ۲۰۲۱ میلادي کال د توکیو المپيک سیالیو ته په چمتوالي بوخت دی او له دې وړاندې د هېوا د ۳۰ لامبوزنو لوبغاړو کې لومړی مقام خپل کړی و.

د افغانستان د ولسي جرګې یو شمېر استازو نن چهارشنبه (د سلواغې ۱مه) په خپله عمومي ناسته کې په دوحه کې د سولې د خبرو د څرنګوالي او هم مهاله د تاوتریخوالي د زیاتېدو په اړه نیوکه وکړه. ‎د دوی په خبره، دغه خبرې تراوسه کومه لاسته راوړنه نه لري او هره ورځ د افغانستان خلک د تاوتریخوالي قرباني کېږي. ‎دوی ژر تر ژره د اوربند او وینې توېدنې د مخنیوي غوښتونکي دي. ‎د دغې جرګې دوه غړي نفیسې عظیمې او ګل الرحمن همدرد په دې ناسته کې وویل: "موږ له مرکچي پلاوي دا تمه درلودله چې لږ تر لږه دې یو نسبي توافق ته ورسېږي... Читать дальше...

د افغانستان مالیې وزارت په ۱۴۰۰ لمریزکال کې پر دولتي کارکوونکو د امتیازي معاشونو د بندېدو خبره ورکوي. د دې وزارت مرستیال حبیب الله ځدران چې نن چهارشنبه (د سلواغې ۱مه) رسنیو ته د مالیې وزارت د ۱۳۹۹ کال راپور ورکاوه؛ وویل، دوی د ۱۴۰۰ لمریز کال په مالي بودجه کې د معاشونو تعادل په پام کې نیولې او د معاشونو د يو شان کېدو لپاره یې امتیازي معاشونه قطع کړي دي.  ښاغلي ځدراڼ زیاته کړه: "له نېکه مرغه ټول امتیازي معاشونه، د جمهوري ریاست دفتر، چارو ادارې او د مالیې وزارت د کار کوونکو قطع شوي. په ۱۴۰۰لمریز... Читать дальше...

د افغانستان د انتخاباتو خپلواک کمېسیون وایي چې ټاکنو کې د تېرو ستونزو د مخنیوي لپاره یې د انتخاباتو په قانون کې د تعدیل راوستلو هلې ځلې پیل کړي. د دې هېواد انتخاباتي کمېسیونونو د چهارشنبې (د سلواغې ۱مه) په ورځ د همدې هدف لپاره د سیاسي ګوندونو او د مدني ټولنو له استازو څخه نظر غوښتنه پیل کړه. د انتخاباتو د خپلواک کمېسیون مرستیال عصمت‎الله مل د دې غونډې په پیل کې وویل چې د انتخاباتو قانون باید هر اړخیز او ټولو خواوو ته د منلو وړ وي. نوموړي زیاته کړه: " د انتخاباتو خپلواک کمېسیون هیله لري چې... Читать дальше...

د اروپایې شورا مشر وایي، نن امریکا د خپلې ډیموکراسۍ ځواک ثابت کړ. چارلز مېشل نن چهارشنبه اروپایې پارلمان ته په وینا کې هیله وښوده چې په امریکا کې د واک د لېږد چاره په سوله ییز ډول ترسره شي. نوموړي د نړۍ په ثبات کې د اروپا رغنده رول ته په اشارې وویل چې د خپلو ګټو د دفاع او د ارزښتونو د پراختیا لپاره لا ډېر کار ته اړتیا ده چې دا کار د ده په وینا د امریکا په څېر د یوه پیاوړي متحد لاس نیوی غواړي. مېشل په دې برخه کې د پنځو لومړیتوبونو یادونه وکړه: "موږ باید پر پنځو لومړیتوبونو کار وکړو: لومړی، د دوه اړخېزو همکاریو پیاوړتیا. Читать дальше...

‎د افغانستان د ټولګټو وزارت د خپلو ۱۹۲ کار کوونکو د دندو ځای بدل او ځینې يې د  تنخواګانو په خونديتوب سره کار ته په تمه وګرځول. ‎د دغه وزارت چارواکي وایي، یاد وزارت دا چاره د ظرفیت لوړونې او فساد سره د مبارزې لپاره تر سره کړې ده. ‎د دغه وزارت ویاند خلیل الرحمن امید ازادي را‌‌‌‌‌‌ډیو ته وویل چې له دې شمېر کار کوونکو ۴۰ تنه ښځینه کار کوونکې یې بېرته په وزارت کې په دندو ساتلي دي. ‎خو بل خوا معترض کارکوونکي وایي چې ياد وزارت دا کار غیر قانوني کړی دی. ‎يو شمېر دغو معترضین ازادي را‌‌‌‌‌‌ډیو سره... Читать дальше...

په کونړ ولایت کې خبریالانو، د رسنیو کار کوونکو او فرهنګیانو 'خبریال مه وژنئ، وینه ورکړئ او ژوند وژغورئ' په نوم کمپاین پیل کړ . خبریالان وايي، که له یوې خوا د ولسونو ستونزې د چارواکو تر غوږونو او دفترونو رسوي، بل لور ته غواړي د وينې په ورکړې سره د جګړې ټپیانو او د وينې د کمي لرونکو ناروغانو رنځ او درد راکم کړي. په ختیځ کې د سلام وطندار راډیو خبریال امید دیدار وايي: "هغه ناروغان چې وينه کموي، خبریالانو هغوی ته وینه ورکړه، شعار دا و چې خبریالان مه وژنئ ،دوی نه یوازې دا چې د خلکو ستونزو حکومتونو... Читать дальше...

د ایران ولسمشر حسن روحاني نن چهارشنبه(د سلواغې ۱مه) د امریکا له نوي ولسمشر جوبایډن څخه غوښتي چې د دې هېواد سره اټمي تړون ته بېرته راشي او پر ایران لګیدلي بندیزونه لېرې کړي.  د ولسمشر ټرمپ اداره په ۲۰۱۸ میلادي کال کې د ایران له اټمي تړونه ووتله او پر تهران یې نوي بندیزونه ولګول.  حسن روحاني نن د کابینې په غونډه کې چې پر ټلوېزیون خپره شوه وویل: "که واشنګټن له نړیوالو قدرتونو سره د ایران د ۲۰۱۵ میلادي کال اټمي تړون ته بېرته راشي، موږ به هم د دې تړون ژمنو ته درناوی وکړو."    د ایران ولسمشر په نننۍ... Читать дальше...

د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ د نوي منتخب ولسمشر جو بایډن د لوړې د مراسمو په درشل کې د خپل پخواني سلاکار په ګډون د یو شمېر کسانو د عفوې فرمان صادر کړ.   د دې فرمان له مخې به د ۷۰ کسانو بند تر ټاکل شوې مودې کم شي او ۷۰ نور به له زندانه خوشې شي. د ټرمپ ادارې په یوه بیان کې ویلي: "ولسمشر ډونالد جې ټرمپ ۷۳ کسانو ته بخښه وکړه او د ۷۰ نورو بند یې کم کړ."   په عفو شویو کسانو کې د ټرمپ پخوانی سلاکار سټيف بینن هم شامل دی.   بینن د ټرمپ نفوذ لرونکی سلاکار وو چې په ۲۰۱۶م کال انتخاباتو کې يې ټرمپ ته کمپاین کړی وو. Читать дальше...

د امریکا متحده ایالاتو او اروپایي ټولنې دواړو کې د کرونا وبا د خپرېدو د مخنیوي لپاره د واکسین پروګرامونه داسې مهال چټک شوي چې دواړو وچو کې د یاد ویروس له کبله د مړو شوېو کسانو شمېر تر ۴۰۰ زرو اوښتی دی.   په امریکا کې دا خبر داسې مهال خپور شو چې نوی منتخب ولسمشر جوبایډن نن چهارشنبه (د سلواغې لومړۍ نېټه) لوړه کوي او له دې وبا سره مبارزه او د واکسین پروګرام ګړندي کول یې د خپلې کاري اجنډا په سر کې راوستې ده.   په امریکا کې یوازې تېره میاشت د کووېډ-۱۹ ناروغۍ څخه شااوخوا یو لک کسان مړه شول. روغتونونه... Читать дальше...

د ماین چاودنې په ارزګان ولایت کې یو ماشوم وژلی او درې ښځې یې ټپیانې کړي دي.   د ارزګان والي محمد عمر شېرزاد نن چهارشنبه (د سلواغې لومړۍ نېټه) ازادي راډیو ته وویل چې دا پېښه پرون د دې ولایت په ګېزاب ولسوالۍ کې شوې ده.   ښاغلي شېرزاد زیاته کړه: "ګېزاب لسوالۍ کې د ملکي وګړو په کورونو کې طالبانو ماینونه ښخ کړي وو چې له بده مرغه پر یوې کورنۍ د دوی په کور کې وچاودېد، یو ماشوم په کې ووژل شو او درې ښځې یې ټپیانې کړې."   وسله والو طالبانو تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي. افغان ځواکوانو یادې ولسوالۍ... Читать дальше...

د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې هوکړې په اړه د افغان حکومت له نا رضایتۍ او اعتراض وروسته، د امریکا د نوي ټاکل شوي ولسمشر جو بایډن حکومت غواړي، دا هوکړه له سره وارزوي. امریکا او طالبانو دغه هوکړه تېر کال د فبرورۍ په ۲۹مه د افغانستان د جګړې د ختمولو لپاره لاسلیک کړه. د جو بایډن له‌خوا د بهرنیو چارو وزارت لپاره نوماند وزیر انتوني بلېنکن د امریکا سنا جرګې ته وویل، غواړي پوه شي چې په دې تړون کې د څه په اړه خبرې شوي. دی زیاتوي، که د دې هوکړې له لارې تېرې لاسته راوړنې خوندي نه‌شي، هېڅ پایله به ونه‌لري. Читать дальше...