Kostoja e luftës në Afganistan, në jetë dhe dollarë

Pak para se të mbushte 20 vjet, misioni amerikan në Afganistan ka shënuar luftën më të gjatë të Shteteve të Bashkuara.

Qytetarët e zakonshëm amerikanë kanë tentuar ta harrojnë atë dhe lufta është mbikëqyrur më pak nga Kongresi, në krahasim me luftën në Vietnam.

Mirëpo numri i të vdekurve shkon në qindra mijëra. Dhe për shkak se SHBA-ja ka huazuar shumicën e parave për të paguar për këtë luftë, disa gjenerata të amerikanëve do ta kenë mbi supe barrën e shlyerjes së borxhit.

Më 15 gusht, talibanët kanë pretenduar fitore dhe kontroll të gjithë Afganistanit, para 31 gushtit, njëherësh afatit të fundit për tërheqje të trupave amerikane nga Afganistani.

Aktualisht trupat ndërkombëtare kanë shtuar përpjekjet për evakuim të stafit civil dhe ndërkombëtar nga ky shtet.

Shumicën e të dhënave më poshtë, agjencia e lajmeve Associated Press i ka siguruar nga Linda Bilmes, ligjëruese në Shkollën Kenedy në Universitetin e Harvardit si dhe nga projekti për kosto të luftës në Universitetin Brown.

Për shkak se në periudhën 2003-2011 Shtetet e Bashkuara kanë qenë të përfshira në luftërat në Afganistan dhe Irak, shumë trupa amerikane kanë shërbyer në të dyja luftërat dhe disa të dhëna përfshijnë të dyja vendet.

Lufta më e gjatë

Një në katër amerikanë kanë lindur në SHBA, prej sulmeve të Al-Kaidës më 11 shtator në tokën amerikane.

Kostoja në njerëz

Numri i amerikanëve të vrarë në Afganistan deri në prill të vitit 2021: 2,448.

Kontraktorët amerikanë: 3,846.

Ushtria dhe policia afgane: 66,000.

Anëtarët e forcave të tjera, përfshirë nga vendet anëtare të NATO-s: 1,144.

Civilët afganë: 47,245.

Talibanët dhe luftëtarët tjerë opozitarë: 51,191.

Punëtorët për ndihma: 444.

Gazetarët: 72.

Afganistani pas gati 20 vjetëve të pushtimit amerikan

Raportohet se shkalla e mortalitetit të foshnjave ka rënë për 50 për qind prej kur forcat amerikane, afgane dhe të vendeve tjera kanë rrëzuar Qeverinë e talibanëve.

Përqindja e vajzave adoleshente që dinë të lexojnë në këtë kohë, besohet se shkon në 37.

Mbikëqyrja nga Kongresi

Kongresi ka miratuar ndërhyrjen e forcave amerikane në Afganistan, pas sulmeve të 11 shtatorit 2001, më 18 shtator të po atij viti.

Megjithatë, ligjvënësit amerikanë nuk kanë votuar asnjëherë për t’i shpallur luftë Afganistanit.

Ligjvënësit amerikanë kanë diskutuar 42 herë për koston e luftës në Vietnam, derisa kostoja e luftërave në Afganistan dhe Irak deri në mesin e verës së këtij viti, është diskutuar pesë herë.

Në Komitetin për Financa të Senatit amerikan, ligjvënësit amerikanë kanë diskutuar për koston e luftërave në Afganistan dhe Irak vetëm një herë nga viti 2001 deri më 2021.

Pagesa për luftën? Me kredi, jo para të gatshme

Ish-presidenti amerikan, Harry Truman ka rritur përkohësisht taksat për të paguar Luftën Koreane për gati 92 për qind.

Më pas ish-presidenti Lyndon Johnson ka rritur taksat po ashtu përkohësisht për të paguar Luftën në Vietnam për 77 për qind.

Ish-presidenti tjetër amerikan, George W. Bush ka ulur taksat për të pasurit për 8 për qind - në vend që t’i rriste ato - për të paguar për luftërat në Afganistan dhe Irak.

Llogaritet se luftërat në Afganistan dhe Irak, janë mbuluar me borxh shtetëror në SHBA në vlerë të 2 trilionë dollarëve deri më 2020.

Kostoja e interesit besohet se do të shkojë deri në 6.5 trilionë dollarë deri më 2050.

Luftërat marrin fund, kostot jo

Bilmes vlerëson se Shtetet e Bashkuara janë zotuar se do të shpenzojnë 2 trilionë dollarë në kujdes shëndetësor, varrime dhe shpenzime tjera për 4 milionë veteranë amerikanë që kanë luftuar në Afganistan dhe Irak.

Periudha kur këto shpenzime do të arrijnë pikun, pritet të jetë pas vitit 2048.

Forcat e udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara kanë rrëzuar talibanët nga pushteti në tetor të vitit 2001.

Talibanët kanë qenë duke strehuar atëbotë Osama Bin Laden dhe figura tjera të Al-Kaidës, të lidhura me sulmet e 11 shtatorit të po atij viti në Shtetet e Bashkaura.

Presidenti amerikan Joe Biden ka thënë se tërheqja amerikane tani është e arsyeshme, pasi forcat amerikane janë siguruar që Afganistani nuk do të bëhet më bazë për xhihadistë të huaj që të kryejnë komplote kundër Perëndimit.

Përgatiti: Krenare Cubolli