Pandemia - dhunë, varfëri dhe përgjegjësi për gratë

Në çdo tre muaj izolim nga pandemia janë 15 milionë raste shtesë të dhunës gjinore, thotë Jennifer Cooper, nga organizata UN Women, me seli në Uashington.  

Sipas saj, pandemia ka bërë që dhuna fizike ose seksuale nga një partner intim të rritet në përmasa të jashtëzakonshme në të gjithë botën. 

Në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, Cooper po ashtu thotë se organizata e saj parasheh që, këtë vit, rreth 435 milionë gra dhe vajza të jetojnë në varfëri, me më pak se 1.9 dollar në ditë, si pasojë e pandemisë.  

Radio Evropa e Lirë: Zonja Cooper, po bëhet gati një vit nga shpallja e pandemisë së koronavirusit. Nga perspektiva juaj dhe hulumtimet që organizata juaj ka bërë, si është duke ndikuar pandemia në të drejtat e grave dhe vajzave?  

Jennifer Cooper: Pandemia është duke i goditur gratë shumë rëndë. Derisa burrat janë përballur me norma më të larta të vdekshmërisë, gratë janë prekur veçanërisht nga pasojat ekonomike dhe sociale të pandemisë. Për shembull, ne kemi parë nivele të larta të dhunës në familje. Gratë që përjetojnë dhunë, janë të mbyllura me abuzuesit e tyre.

Pastaj, shohim gra që nuk paguhen për punën që bëjnë në familje dhe në komunitet, shumë gra që bëjnë punë pa pasur mbrojtje sociale. Dhe, në të njëjtën kohë, shohim se zëri i tyre është i kufizuar, ashtu si edhe pjesëmarrja në vendimmarrje. Mungesa e zërit të grave është pengesë për një përgjigje ndaj politikave, që mund t’i adresojnë disa nga këto çështje.   

Radio Evropa e Lirë: Çfarë ka ekspozuar më shumë pandemia?  ​ 

Jennifer Cooper: Siç e përmenda, normat e dhunës kundër grave dhe vajzave janë rritur jashtëzakonisht shumë që nga fillimi i pandemisë. Për shembull, në vitin përpara pandemisë, 243 milionë gra dhe vajza në të gjithë botën kanë përjetuar dhunë fizike ose seksuale nga një partner intim. Që nga shpërthimi i COVID-19-ës, nga të dhënat dhe raportet që dalin, shohim se dhuna në familje është intensifikuar deri në atë masë, saqë në çdo tre muaj të izolimit ka 15 milionë raste shtesë të dhunës gjinore. 

Për më tepër, ndikimi ekonomik mbi gratë ka qenë i madh. Ne kemi aktivizuar një nismë, të quajtur “Gjurmuesi gjinor i reagimit global”. Ajo çfarë shohim është se vetëm 10 për qind e mbrojtjes sociale, punësimit, masave ekonomike dhe fiskale që kemi analizuar, janë të drejtuara për sigurinë ekonomike të grave. Kjo është arsyeja përse presim që, këtë vit, të shohim rreth 435 milionë gra dhe vajza që jetojnë në varfëri, apo me më pak se 1.9 dollar në ditë. Kjo përfshin 47 milionë gra shtesë, të shtyra në varfëri si rezultat i COVID-19-ës.  

Video:

Radio Evropa e Lirë: A janë duke ndërmarrë autoritetet hapa për ta ndryshuar këtë situatë?  ​ 

Jennifer Cooper: Siç kemi vërejtur nga gjetjet e “Gjurmuesit gjinor të reagimit global”, vetëm 25 vende, që do të thotë 12 për qind e atyre që analizohen, janë duke ndërmarrë një qasje gjithëpërfshirëse për t’iu përgjigjur atyre që ne i konsiderojmë si tri fusha kritike: dhunës ndaj grave dhe vajzave, mbështetjes për kujdesin e papaguar dhe forcimit të sigurisë ekonomike të grave.  ​ 

Radio Evropa e Lirë: A ka ndonjë dallim kur krahasohen vendet me të ardhura të ulëta me vendet më të industrializuara?  ​ 

Jennifer Cooper: Do të thosha se dallimi nuk është aq i madh kur bëhet fjalë për ndikimin e pandemisë te gratë dhe vajzat. Fatkeqësisht, shohim situatë të ngjashme në të gjithë botën. Mendoj se dallimi është te kapacitetet e reagimit. Nuk është i barabartë në mesin e vendeve në zhvillim dhe atyre të zhvilluara. Sistemet shëndetësore, për shembull, në vendet në zhvillim nuk janë aq të pajisura sa për të trajtuar ndikimin. Dhe, vendet detyrohen të bëjnë zgjedhje të vështira. 

Nganjëherë këto nënkuptojnë shkurtime të mbështetjeve esenciale për gratë, siç janë për shembull shërbimet e shëndetit riprodhues dhe ato që lidhen me dhunën ndaj grave dhe vajzave.  

 Radio Evropa e Lirë: A do të ketë kjo situatë pasoja afatgjate në përparimin ekonomik të grave dhe pavarësinë e tyre?  ​ 

Jennifer Cooper: Për fat të keq, po. Shohim gjithnjë e më shumë gra që lënë punën. Shumë prej tyre e bëjnë këtë për përgjithmonë, në mënyrë që të arrijnë të përballen me të gjitha përgjegjësitë shtesë që kanë në shtëpi. Ky është një trend shqetësues që e shohim në të gjitha vendet. Për shembull, një studim i trendit të punësimit dhe të të ardhurave në gjashtë vende: Kinë, Itali, Japoni, Kore e Jugut, Mbretëri e Bashkuar dhe Shtete të Bashkuara, ka gjetur se gratë kanë 24 për qind shanse ma shumë për të lënë punën përgjithmonë, në krahasim me burrat. Dhe, nëse gratë nuk kanë mundësi ekonomike, ato nuk kanë opsione. Këto përfshijnë edhe opsione për të ikur nga situatat e dhunshme.

Ne jemi po ashtu të shqetësuar për ndikimin te vajzat – për shembull në shkollim. Ka shqetësime se 11 milionë vajza nuk do të kthehen në shkollë. Ato pritet të marrin përsipër përgjegjësi shtesë të familjes, si dhe të mbështesin ekonominë e familjes. Kjo është alarmuese, sepse shifrat, jo vetëm që i kërcënojnë dekadat e përparimit drejt barazisë gjinore, por edhe i vënë vajzat në rrezik, në të gjithë botën.

Ato mund të përballen me shtatzëni të hershme, me martesë të hershme dhe të detyrueshme, si dhe me dhunë. Për shumë vajza, shkolla nuk është vetëm çelësi i një të ardhmeje më të mirë, është shpëtimi.  ​ 

Radio Evropa e Lirë: Si i ka ndikuar izolimi rolet tradicionale burrë/grua, baba/nënë?  

 Jennifer Cooper: Do të thosha se pandemia nuk i ka përkeqësuar domosdoshmërisht normat shoqërore, normat gjinore, që i caktojnë rolet sipas asaj që është e natyrshme ose normale për burrat dhe gratë. Por, do të thosha se i ka përkeqësuar ndikimet në aspektet ekonomike dhe sociale.  ​ 

Radio Evropa e Lirë: Si ndikon pandemia në shëndetin mendor të grave dhe vajzave?  ​ 

Jennifer Cooper: Është vështirë të thuhet në përgjithësi, por nëse shikojmë se çfarë po ndodh, ne vetëm mund ta imagjinojmë. Kam parasysh rritjen e dhunës, izolimin në shtëpi, përgjegjësitë që sjell pasiguria ekonomike, varfërinë e tmerrshme dhe mos të përmendim faktin se 70 për qind e punonjësve shëndetësorë në botë janë gra dhe ato janë në vijën e parë të frontit në luftën kundër pandemisë. Pra, vetëm mund të imagjinohet dëmi emocional që kjo pandemi ka shkaktuar në jetën e grave.  ​ 

Radio Evropa e Lirë: Dhe çfarë zgjidhjeje kërkon kjo situatë?  ​ 

Jennifer Cooper: Ne, Gratë e Kombeve të Bashkuara, besojmë se përfshirja e grave në tryezë, kur vendoset për politika dhe për shpërndarjen e burimeve, është thelbësore. E kemi parë se në vendet që udhëhiqen nga gratë, ndikimi i COVID-19 është shumë, shumë më i vogël. Pastaj, do të duhej mbështetje shtesë për gratë që kanë udhëhequr biznese, e që janë goditur shumë, shumë rëndë; transferime të parave të gatshme për gratë që janë në prag të varfërisë dhe mbështetje shtesë për përgjegjësitë në kujdesin ndaj fëmijëve. 

Gratë nuk kanë mundësi të barabarta në gjëra të tilla si huatë. Ato nuk kanë pasur qasje në paketat stimuluese të qeverive, sikurse burrat. Disa politika duhet t’i marrin në konsideratë këta faktorë të ndryshëm, që i parandalojnë gratë të kenë qasje dhe mbështetje specifike për to. Kjo, deri më tani, nuk po ndodh në një shkallë mjaft të gjerë.