Արցախյան հարցի նկատմամբ Թրամփի մոտ կա հետաքրքրություն. Ստեփան Գրիգորյան
ԱՄՆ-ի կողմից Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների մակարդակով հանդիպում կազմակերպելու մասին տեղեկությունը նշանակում է, որ առաջին՝ ԱՄՆ-ն չի ուզում հետ ընկնել ՌԴ-ից, երկրորդ՝ կամաց-կամաց սկսել է ձևավորվել Թրամփի ադմինիստրացիայի արտաքին քաղաքականության դոկտրինը: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանը: Նրա կարծիքով՝ Արցախյան հարցի նկատմամբ Թրամփի մոտ կա հետաքրքրություն: Նշենք, որ մամուլում տեղեկություններ կան, որ ԱՄՆ-ն ցանկանում է Սերժ Սարգսյանի և Իլհամ Ալիևի միջև հանդիպում կազմակերպել:
-Տեղեկություններ կան, որ ԱՄՆ-ն ցանկանում է Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների միջև հանդիպում կազմակերպել: Որքանո՞վ եք հավանական համարում այս հանդիպումը մոտակա ժամանակներում:
-Ե՛վ ԱՄՆ, և՛ Ֆրանսիան պատրաստ են նախագահների հանդիպում կազմակերպել, պատրաստ են աջակցել, բայց հավանականությունը, որ կհանդիպեն, չեմ կարծում, որ մեծ է: Դա առաջին, երկրորդն էլ՝ ես հանդիպելու իմաստ չեմ տեսնում:
-Անգամ նախագահների մակարդակով հանդիպում կազմակերպե՞լն է անիմաստ:
-Այո, իմաստ չեմ տեսնում: Տեսեք` Ալիևը Ֆրանսիա կատարած այցի ժամանակ հայտարարեց, որ տարածքային ամբողջականությունը գլխավորն է, մի քայլ այն կողմ չեն շեղվի: Իսկ Սերժ Սարգսյանը մի քանի օր հետո Մոսկվայում պաշտոնական այցելության ժամանակ հայտարարեց, որ Արցախի հարցը պետք է լուծվի ինքնորոշման սկզբունքի հիման վրա: Այսինքն, իրարամերժ երկու լուրջ հայտարարություններ: Այս ֆոնի վրա ի՞նչ հիմքեր կան համարելու, որ նախագահների հանդիպումն իմաստ ունի: Ավելի հակված եմ, որ ինչ-որ նոր նախաձեռնություններ լինեն: Օրինակ՝ երկու կողմերը անկախ փորձագիտական խումբ ստեղծեն հինգ-հինգ հոգանոց, և սկսեն ինչ-որ քննարկումներ այդ մակարդակով: Հետո դրա հիման վրա արտգործնախարարները հանդիպեն, հետո նոր իմաստ կունենա նախագահների հանդիպումը:
-Այդ դեպքում ինչպե՞ս է ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հայտարարում, որ բանակցային սեղանի վրա դրված փաստաթղթում մնացել է ընդամենը 2-3 տարաձայնություն:
-Չգիտեմ, այդ հարցով դիմեք Լևոն Տեր-Պետրոսյանին: Ամեն մարդ ունի իր կարծիքը և տեղեկատվության աղբյուրները:Միգուցե, նա նման բան ասի, իսկ եթե ինձ եք հարցնում՝ ես տեղեկություն չունեմ, որը հուսադրող է: Եթե նախագահների կողմից կոշտ հայտարարություններ չլինեին, միգուցե, իմաստ ուներ հանդիպել, փոխզիջումներ գտնել:
-Մարտի 14-ին Սերժ Սարգսյանը պաշտոնական այցով Մոսկվայում էր, նրանից առաջ Մոսկվա էր մեկնել նաև Իլհամ Ալիևը: Հնարավո՞ր է, որ այս հանդիպումներից հետո են ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան ցանկանում նախագահների մակարդակով հանդիպում կազմակերպել:
-Ես չեմ բացառում դա: Ռուսաստանը միշտ էլ ակտիվ դեր է ունեցել, և հիմա ամեն մեկն ուզում է ցույց տալ, որ ինքն էլ կարող է օգտակար լինել: Բայց նաև Լավրովի այսօրվա ուշագրավ հայտարարության մասին եմ ուզում ասել: Նա ասաց, որ ոչ մի Լավրովի պլան չկա, առանձին նախաձեռնություններ չկան, բոլոր նախաձեռնությունները Մինսկի խմբի շրջանակներում են:
-Այսինքն՝ դա նշանակում է, որ Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ն անհատապես շահագրգռված չեն Արցախյան հիմնախնդրի կարգավորմամբ:
-Ես չգիտեմ, թե դա ինչ է նշանակում: Միայն կարող եմ ասել, որ անընդհատ պրոցես է գնում միջնորդների միջև՝ ինչ-որ չափով մրցակցություն, ինչ-որ չափով համաձայնություն: Անընդհատ պրոցես է գնում, որին պետք է հետևել: Օրինակ՝ Լավրովը ասում է «Լավրովի պլան» չկա, բայց նաև հայտարարում է, որ մենք համադրում ենք մեր ջանքերը: Ի՞նչ է դա նշանակում. մենք բոլորս հասկանում ենք, որ խորհրդային տարածքը Ռուսաստանի ազդեցության տակ է: Իսկ այս ամենը նշանակում է, որ բոլորը ինչ-որ մանևրումներ են անում: Ես կասեի, անընդհատ այսպիսի խմորումներ են գնում: Ոչ միայն մեր ու Ադրբեջանի մոտեցումների միջև, այլ նաև միջնորդների մոտ:
-Նշեցիք, որ ՌԴ ազդեցությունը մեծ է հետխորհրդային տարածքում, այսինքն՝ արցախյան խնդրի կարգավորման հարցում ավելի մեծ լծակներ ունի: ԱՄՆ-ի կողմից հանդիպում կազմակերպելու շահագրգռվածությունն ինչպես կմեկնաբանեք:
-Առաջինը՝ ԱՄՆ-ն չի ուզում հետ ընկնել, երկրորդը՝ կամաց-կամաց սկսեց ձևավորվել Թրամփի ադմինիստրացիայի արտաքին քաղաքականության դոկտրինը: Պետքարտուղարի նշանակումից հետո պետք է մի քիչ գործի մեջ մտնել, ուսումնասիրել: Ես կարծում եմ՝ այդ տեղեկության արձագանքն այն է, որ Արցախյան հարցի նկատմամբ Թրամփի մոտ կա հետաքրքրություն:
-Բայց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդը նշել էր, որ ԱՄՆ-ն ունի նոր նախագահ, սակայն նրա քաղաքականությունը Ղարաբաղյան հակամարտության խնդրով մնում է նույնը, այսինքն՝ հավատարիմ են մնում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների գործելակերպին:
-Հարցը նրանում է, թե ԵԱՀԿ-ի շրջանակներն իրենց համար առաջնահերթություն կլինե՞ն, թե ոչ: Հիմա այդ հայտարարությունը նշանակում է, որ Արցախը այնուամենայնիվ իրենց ուշադրության կենտրոնում թողնում են, ինչը մեր շահերից է բխում: Մեր շահը այն է, որ և՛ Ռուսաստանը, և՛ Ֆրանսիան, և՛ ԱՄՆ-ն շարունակեն զբաղվել Ղարաբաղի հարցով: Շատ վտանգավոր է Հայաստանի համար, եթե մեկ խաղացող մնա և նա թելադրի խաղի կանոնները Արցախի հարցում: