Անիծյալ հարցեր՝ ավելներ վաճառող նախկին պաշտոնյայից /մաս-1/
Եթե ես և Դուք չիմանայինք, որ Հայաստանում կա, ապրում է, այս մարդը, կորուստը բնավ էլ Վանիկ Թամրազյանինը չէր լինելու: Նա շարունակելու էր նվիրել կամ վաճառել իր բարակիրան ավելները, իսկ Մարշալ Բաբաջանյանը շարունակելու էր լինել նրա հոր քեռին: Միացեք «Զվարթնոց» օդանավակայանի անվտանգության ծառայության նախկին պետի հետ մեր զրույցին: Հատկապես նրա քաղաքական գնահատականները շատ հետաքրքիր է. «Ընտրություններին եթե 9 ծաղիկ կուսակցություն էլ գա, էլի նույն պատմությունն ա լինելու: Էն լսե՞լ ես , որ ասում են 8 ծաղկի անուն ասա, ասում ա՝ 4 հատ մեխակ, 4 հատ էլ՝ կակաչ: Հիմա սրանցն ա..
-Ավել, ավել, ավե՜լ, ավել ա ու պակաս չի, պակաս չի ու ավել ա, ավե՜լ:
-Հիմա ավել ա, թե՞ պակաս:
-էհ, շատ իմանամ է, խեր, շառ, Աստված եմ կանչում էլի: Պակասությունը շառն ա, ավելը՝ խերը, դե Աստծու անունն էլ մտքումս եմ տալիս, հրապարակներում անունը տալ չի կարելի:
-Էհ, տաս-չտաս, Նա մեր անունը վաղուց ջնջած կլինի իր դավթարներից…
-Չէ, էդ բանը մի ասա քույրիկ ջան, հիմա մի տան հեր էլ ես եմ, աշխարհ քանդվի, բա ես իմ էրեխեքին կուրանա՞մ: Մենք էլ հո էս իշխանությունների խելքին չենք, որ սաղ ուրանանք: Էդ լսել ես, որ մեկը նստում ա տաքսի, տաքսիստն հարցնում ա՝ ուր ես գնում: Սա էլ, թե՝ քեզ ինչ , ուր եմ գնում: Հիմա սրանց ա, արդեն երեսուն տարի ավտոն մեր ձեռից առել են, պասաժիրը լցրել մեջը, չեն էլ ասում՝ ուր ենք գնում: Մայրիկ ջան, արի, արի՜, որ մեկը տամ, ո՞րն ես ուզում:
-Այ հոգուդ մեռնեմ, աչքս վրեն ա է՜, բայց էս իմ հարսը էս քանի տարի էն խանութի լապատկեքով ա տունը քստքստացնում, որ նայում եմ, հոգիս բերանս ա գալիս: Ասում ա՝ էդ հին ավելներն էլ մոդա չեն . թե ավելի մոդեն որն ա, մեղա-մեղա…ինչ էլ մատղաշ ա է՜, ինքը երկար, մեջքը բարակ, էրեսիդ ծիծաղում ա:
-Դե ինչ ասեմ, որ աչքդ տենց ուտում ա, մեկը վերցրու ձրի տար:
-Հանա՞ք ես անում, թե իսկականից կտաս:
-Այ մայրիկ ջան, ինչ հանաք, այ էս ամենալավն ա, տար իմ կողմից հարսիդ նվեր տուր: Էլ չենք խոսում:Վերջ:
Ավե՜լ, ավել, ավե՜լ…
-Ինչ ցուրտ ձմեռ ա էս տարի: Դիմանալու չի: Բարձրանանք մեր տուն մի բաժակ թեյ խմենք:
-Շատ ապրես, բայց էսօր իսկի մի հատ էլ չեմ ծախել, ինձ էդ չայն էլ ա ափսոս: Գնամ էն վերևի շենքն էլ կանչեմ, դափուդատարկ տուն գնացողը չեմ: Էսքան ժամանակ ընդամենը մի օր ա եղել, որ առևտուր չեմ արել ու էդ օրը սկի իմ տան հացը չկտրեցի: Ասի՝ ես բա՞ն եմ աշխատել, որ բերանս մի բան դնեմ: Էդպես էլ սոված մտա տեղերս, քնեցի:
-Էհ, որ էդպես խիստ դատենք, մեծամասնությունը պիտի հավերժական պասի մեջ լինի մեր երկրում: Ես սրտանց եմ հրավիրում, խնդրում եմ չմերժեք:
-Չէ, չէ, ինձ ների, լինող բան չի, հետո էլ ամեն ինչ հո չեն ասի, բա ես դատարկ ձեռով մարդու դուռ բացո՞ղ եմ:
-Լսի, անկեղծ ասած՝ ես էլ եմ քո օրին, էս քանի օր է, իմ գործն էլ առաջ չի գնում…
-Վայ, էս գլխներիս գալովի ա, ինչ ա, դու ինչ գործի տեր ես:
-Դե լրագրողի պես մի բան եմ էլի, բայց էս ամիս ինչ գործ բռնեցի՝ թարս գնաց: Հիմա էլ ամիսը փակվում ա, նյութերս իսկի թամամ չեն, արի գնանք մեր տուն, ինձ մի լավ հարցազրույց տուր էլի, քանի գործից չեն հանել , շպրտել դուրս, կլինի՞:
-Բայց իմ խոսացածի համար քեզ ինչ փող պիտի տան, թե կտան՝ գամ, աչքիս վրա: Խելքս բան չի կտրում, որ մի ավել ծախողի համար հանեն, քեզ փող տան:
-Իհարկե, ախր 25 տարի էս գործի վրա եմ, պարտավոր եմ, չէ՞, գոնե մասնագիտական քթածակ ունենալ: Իսկ Դուք ի՞նչ մասնագիտություն ունեք, նախկինում ի՞նչ եք աշխատել:
-Էդ կարևո՞ր ա, ասե՞մ. ինստիտուտը կարմիր դիպլոմով ավարտել եմ՝ Զովետը, հետո զինվորական Ակադեմիա ընդունվեցի, սովորեցի և 15 տարի աշխատել եմ Զվարթնոց օդանավակայանի անվտանգության ծառայությունում որպես հերթափոխի պետ: Հին աշխատողներն ինձ լավ գիտես, որ ասես Վանիկ Թամրազյան, անպայման կճանաչեն: էհ, ոչ մեկը չի իմանա, թե վաղը գլխին ինչ օյին կգա, էսօրվա ղեկավարներին էլ ա թվում, թե իրանք ամեն ինչ են, բայց ամեն ինչը մի ժամում էլ կարա ոչինչ դառնա, թող ոչ մեկը գլուխ չգովա:
-Հիմա ով ղեկավար չի, պետ չի, ուրեմն ոչինչ է, հա՞:
-էդ պատմությունը լսե՞լ ես, որ մի հասարակ գյուղացի ծառի տակ իրա համար պառկած ա լինում, գյուղապետն անցնում է կողքով և ջղայնանում, թե՝ դու էդ ով դառար, որ ես անցնեմ՝ ոտի չկանգնես : Էս գյուղացին էլ սրան ասում ա՝ ով պիտի լինեմ ես, ես ոչինչ եմ: Դե էս գյուղապետերը, գիտես, զոռ են ամեն բան հասկանում, ու սա էս գյուղացուն ասում ա՝ ինձ բացատրի, թե ինչ ա էդ ոչինչը: Գյուղացին էլ, դե սրա գլուխը ոնց մտցնի, որ ոչինչն ինչ ա, սրան հարցով ա պատասխանում, ասում ա՝ քեզ որ հիմա առաջ քաշեն, ի՞նչ ես դառնալու:Սա էլ թե՝ քաղաքապետ, հետո՞, դե հետո՝ մարզպետ, հետո վարչապետ, տենց մինչև նախագահի պոստ հասնում ա: Գյուղացին ստեղ հարց ա տալիս՝ բա հետո՞, սա էլ թե ՝հետո ինչ, ոչինչ: Արա, ասում ա գյուղացին, դե վերջում ոնց ֆռռում ես, ոչինչն ա էլի վերջդ, կգաս ինձ կհասնես: Հիմա իմն ա, ես եկա ու ոչնչին դեմ առա:
-Դե տեսնո՞ւմ ես, հետո էլ ասում ես՝ ով փող կտա էս հարցազրույցի համար: Թեյ, սուրճ, օղի, գինի, ինչից սկսենք՝ ինչով վերջացնենք: Հրաժարվել չկա, պարտադիր է:
-Չէ, մենակ թեյ, ուղղակի խնդրում եմ, ուրիշ բան չեմ ուզում: Բայց էդ պարտադիրի մասին մի լավ անեկդոտ էլ կա, գիտե՞ս. մեկը, որ իսկի մի տառ էլ չկա գլուխը, սաղին ասում ա՝ թե ուզում ա դեպուտատ դառնա: Սրան ասում են՝ այ տղա, դու հիմա՞ր ես: Սա էլ թե՝ խի պարտադիր ա՞ հիմար լինելը: /Ծիծաղում ենք/։ Բայց էս բաները մի ձայնագրի, սպասի, մի հատ իրար հետ սաղ պայմանավորվենք՝ նոր սկսենք: Ձեր օրենքները ոնց ա, հենց էդպես ապարատը միանգամից դե՞մ եք անում:
-Դե ինչ պայմանավորվենք, հենա լավ էլ, հումորով գնում ենք:
-Հիմա էդ անեկդոտի համար քեզ փո՞ղ են տալու:Կարելի ա՞ անեկդոտներ գրել թերթերում:
-Թերթերում մենակ մի բան չի կարելի գրել՝ սուտը, մնացած ամեն բան կարելի է: Հիմա դու ինձ անկեղծ մի բան ասա՝ էս ընտրությունների, բանի մասին ի՞նչ ես մտածում:
-Էհ, էդ հարցը իզուր տվիր, էդ քո տունը քանդելու ա: Բա ես, գիտե՞ս ինչքան հակա եմ էս բաներին, ես քեզ օգնելու տեղը կարող ա լրիվ փչացնեմ գործդ: Մի էդ ապարատը անջատի՝ ասեմ:
-Բա ես էլ ազնիվ, անկեղծ բան եմ ուզում տպել, թե չէ գիտես, խոսողների պակաս ունե՞մ ու դրա պատճառո՞վ է գործս կանգնել:
-Դե մեղքը քո վիզը, ասեմ: Ընտրություններին, եթե 8 ծաղիկ կուսակցությունն էլ գա, էլի նույն պատմությունն ա լինելու: Էն լսե՞լ ես , որ ասում են 8 ծաղկի անուն ասա, ասում ա՝ 4 հատ մեխակ, 4 հատ էլ՝ կակաչ: Հիմա սրանցն ա՝ անուններն ինչ ուզում են դնեն, ով չգիտի՞, որ սաղ իրանք են: Հիմա ես ու դու կարա՞նք մի հատ կուսակցություն ստեղծենք , գնանք, մտնենք դրանց արանքը: Չենք կարա, ոչ էդքան փող ունենք, ոչ էլ՝ էդքան մեջք: Փողն ում ձեռն ա, զուռնեն էլ ինքն ա փչում:
-Այսինքն՝ էս ընտրությունների հետ հույս ոչ մի հույս չեք կապո՞ւմ:
-Չէ, չէ, ինչ հույս: Հիմա էլ ուրիշ բան ասե՞մ. Վաղոյի կնիկը 8 ղոջ տղա ա բերել, ութի անունն էլ դրել ա Ասլան: Հիմա ասում են՝ այ Վաղո, բա ոնց պիտի դրանց տարբերես, ասում ա՝ հայրանուններով:
-Վա՜յ, ես մեռա: /Ծիծաղում ենք/
-Բա որ ասում եմ էդ ապարատը անջատի, չես լսում ինձ: Այ մարդ, ես վեր կենամ, տնիցդ գնամ, ես ասեցի, չէ՞, որ քեզ մի օգուտ տվողը չեմ: Բայց շատը դու ես մեղավոր, իմացի: Ժուռնալիստ կա, որ նստում ա նենց լուրջ-լուրջ հարցեր տալիս, քեֆդ գալիս ա, դու նենց հարցեր ես տալիս, որ լրիվ կատակի ա վերածում:
-Չէ, չէ, էս սկիզբն ա դեռ, հույսդ մի կտրի ինձնից, հեսա կամաց-կամաց կլրջանանք:
-Դե հիմա մի լուրջ հարց տուր, տեսնեմ ինչ եմ անում, սենց համ դու փողից ընկար, համ էլ՝ ես: Մի դարդս երկու սարքեցիր: Իսկական քաղաքականությունից, բանից հարցեր տուր, գիտես նեղը կընկնե՞մ:
-Մեր կողմերում իսկական քաղաքականություն էլ կա՞:
-Բա Ռուսաստանի քաղաքականությունն ինչ ա, իհարկե՝ կա: Բա Հայաստանի կմախքն են թողել, չե՞ք տեսնում: Ռուսաստանը ստեղ բոլոր գործարանները, ամեն ինչը առավ, փակեց, բանալիները դրեց ջեբը՝ գնաց: Հիմա էլ մեզ ու թուրքերին իրար վրա քսի ա տալիս, երկուսին էլ զինում, թե գնացեք իրար փոր թափեք,մեկ ա, վերջ- առաջ հասկանալու եք, որ ինքնուրույն պետությունը ձեր խելքի բանը չի ու գաք ծոցս: Հենց Պուտինն էլ ստեղ նենց մարդիկ ա նշանակում, որ Հայաստանը նենց օրը գցեն, որ շունը մեր ձեռից էլ հաց չվերցնի, ու ինքը թաթը դնի մեզ վրա: էս միամիտ ժողովուրդն էլ էս խաղը չի հասկանում: Հնդկական կինո ա նայում ու էս օլիգարխ դեպուտատների ողորմությունը վերցնում:
-Չեն գիտակցում, որ թիկունքից կրակում են սահմանին կանգնած իրենց որդիներին, սա է խնդիրը:
-Իսկ էդ մի երկու կոպեկ կաշառք վերցնողը գոնե նայել ա կողքից հայ տղամարդու էսօրվա վիճակը: Ում նայում եմ, չեմ ճանաչում, բոլորին կատու են սարքել կնիկների առաջ: Բա տղամարդը ձեռը լիքը-լիքը չմտնի՞ տուն, հայ տղամարդն էդ երբ ա առանց հարևանի, բարեկամի սեղան նստել, հիմա ամաչում ես քո հացի սեղանից, տո սաղից էլ ամաչում ես՝ մեծից փոքր: Երկրի մեջքը ջարդել են, բոլորին ուզվոր սարքել: Դրա համար էլ ես ինձ-ինձ մի գիշեր վերկացա, կանգնեցի Աստծո պատկերի առաջ՝ ասի, Վանիկ, շեֆ էլ ես եղել, լավ կյանք էլ ես արել, հիմա եկել ա էս փորձությունը, ծնկներիցդ բռնի՝ վեր կաց: Էս վիզ ծռել, ոտնատակ ընկնելը քո բանը չի, դու գյադագյուդա չես, որ մի կտոր հացի համար սրա, նրա առաջ վիզ ծռես: Էսպես եմ սկսել էս ավելի գործը, ինչ ասեմ: Աշխատանքը մարդուն մեռած տեղից էլ կհանի:
-Բա որտեղի՞ց եք գնում այդ այս ավելները:
-Հոկտեմբերյանի կողմերից ենք առնում, առնում եմ, բերում իմ գարաժում հատ-հատ կապում, հետո բերում շենքերում սենց ծախում էլի: Բայց դե սա օրահացի ա, բայց ասենք ես իմ օրվա հացը առա, բա էն խեղճ ժողովուրդն ինչ անի: Քո հացը կուլ կգնա՞, որ տեսնես հարևանիդ ընտանիքը սոված. ինչ կապ ունի էդ երեխան ում արգանդից ա դուրս եկել, բոլորն էլ մեր երեխաներն են, չէ՞: Ինքը որ սոված ա, քո կուշտ լինելը քանի կոպեկ արժի Մարշալ Բաբաջանյանը հորս քեռին էր,ինքն ա ինձ առաջին անգամ դպրոց տարել…
-Այ քեզ բան, Չարդախլո՞ւից եք:
-Մայրական կողմից գորիսեցի եմ, հայրական կողմից՝ Չարդախլվեցի։
-Փաստորեն տեսել ես մարշալին:Մարդկային ի՞նչ կերպար էր ինքը, նկարներում շատ խիստ մարդու տպավորություն է թողնում:
-Ոնց չեմ տեսել, հա, մի քիչ խիստ, բայց շատ բարի մարդ էր: Ինքը իմ ձեռքից բռնած առաջին անգամ դպրոց տարավ: էսօրվա պես հիշում եմ: Միշտ մտածում եմ, ասում եմ՝ այ մարդ, էս ինչ հզոր, ուղեղով մարդիկ ա ունեցել էս ազգը, էս ոնց սենց օրը գցեցին էս ժողովրդին: Սովետի մեջ բոլորից տարբերվում էինք մեր ամեն ինչով, ուզում ես կրթությունը վերցրու, ուզում ես՝ ավիացիան, ամեն ինչը: Մենք որ սովորում էինք ինստիտուտներում, աշխատում էինք տարբեր պոստերում, բա ո՞ւր էին էս տգետ օլիգարխները, պպզած էին չէ՞ սեփական հայաթներում: Բա ռեստորաններում էինք շաբաթը գոնե մի անգամ, էդ ինչի դրանց սֆաթը գոնե տենց տեղերում չէիք տեսնում: Ո”ւր էին էս բիրդան աղաները: Պատի ծակից դուրս եկ՞ան: Հորս արև եմ ասում, այ էս պահին, որ էսօր մի ավել էլ չեմ ծախել ու էսօրվա հացը օդից կախ ա, բերեն մի միլիոն ընտրակաշառք էլ տան՝ ես կասեմ՝ ռադ էղի, չեմ վերցի: Էդ երկիր առնել ծախել ա ու դրանց պետք ա կանգնացնեն հրապարակում ու գյուլլեն:
-Ձեր կարծիքով, մենք ի՞նչ պիտի անենք, որ չենք անում:
-Ինչ ասեմ, էս ավելները առեք երկիրը ծերից ծեր ավլեք, մի ծերից սկսեք, մյուս ծերից դուրս եկեք: Ճանապարհին էլ ինչքան խանգարող կա ավելի տակը տվեք՝ ինչ պիտի անեք: Էդ ո՞վ ա Եդեմի այգի սարքելու մեզ դնի ծառերի շվաքին: Ֆրանսիացիների, անգլիացիների պետությունները ովքե՞ր են սարքել, բա որ իրանք էլ մեզ պես փախնեին երկրից, որտեղից պիտի երկիր ունենային: Գնացողը իրա բեռը կախում ա մեր վզից, հիմա մեր բեռը տասը անգամ ծանրացել ա, որովհետև արդեն տասը անգամ ավելի շատ են գնում: Ինչ ա, մի 40, 50 ընտանիքի կորմը ապահովելու համար մենք մեր երկիրը պիտի տանենք ձորից գլորենք ցա՞ծ: Բա դա եղա՞վ։ Ամոթ էլ ա, էսքան դարեր պահած-պահած գյոզալ երկիրը ընկնի մեր ձեռը, մենք բռնենք սաղ-սաղ ուտենք, կանգնենք մի կո՞ղմ: Մեկ-մեկ ասում եմ՝ այ մարդ էդ մի քանի տասը ընտանիքի համար սաղովս փող հավաքենք, ողորմություն տանք, որ էս երկրի ոսկորները գոնե չուտեն, պրծնեն: Դե ասում ես քսանքանի տարվա լրագրող եմ, մի ձեն հանի է՜:
-Չգիտեմ, արդեն հոգնել ենք էս հարցերը վերցնել, դնելով: Մենք հաչում ենք, քարվանը կտրվում ա: Դուռն են զանգում, սպասի տեսնեմ՝ ով ա:
-Ես չեմ հասկանում, էս շենքը քոչել ա՞, մի ժամ ա ձենս գցել եմ գլուխս:
-Ներեցեք, Դուք ո՞վ եք:
-Էդ ա էլի, չեք ճանաչում ձեր գլխավորին, լիֆտովշիկն եմ: Բերանս մի բաց, հեսա ինսուլտը ինձ կխփի:
-Ներս եկեք, նստեք, ինչ ա՞ պատահել:
-Տո հիմա բերանս բացեմ, հա՞, մի հատ իսկական, մաքուր գիժ, տո էլ ինչ ասեմ դրան մաքուր անասուն, շիզոֆրենիկ կնիկ կա ձեր շենքում, ժուռնալիստ ա, ինչ զիբիլ ա, անունը սպասի մոտս գրած ա, էս ա, հանեմ ջեբիցս՝ Վարդուհի Սիմոնյան…
ՎԱՐԴուհի Սիմոնյան