Կողմնակալ է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հայտարարությունը. քանի դեռ հավասարություն է դրվում հարձակվողի և պաշտպանվողի միջև, սա կկրկնվի. Արա Պապյան (տեսանյութ)

 

«Մոդուս վիվենդի» կենտրոնի ղեկավար Արա Պապյանը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հայտարարությունում կողմնակալ մոտեցում է տեսնում: «Քանի դեռ հավասարություն է դրվում հարձակվողի և պաշտպանվողի կամ զինադադարը խախտողի և չխախտողի միջև, սա կկրկնվի»,-Tert.am-ի հետ զրույցում սահմանային լարվածության վերաբերյալ ասաց Պապյանը: Անդրադառնալով ՀԱԿ-ի՝ խաղաղության ծրագրին, Պապյանը նշեց.  «Այդ խաղաղասիրական ծրագիր կոչվածն ուղղակի ճանապարհ է դեպի ավելի լայնամասշտաբ և ավելի արյունալի պատերազմ»:

-ՀՀ նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը վերջերս հայտարարել էր, թե Հայաստանի և Ղարաբաղի՝ մի պետություն լինելու գաղափարը լրիվ իրականանալի է։ Պատասխանելով հարցին, թե ինչու իր պաշտոնավարման տարիներին այդ գաղափարը կյանքի չի կոչել, նա պատասխանել էր, որ դա քայլ առ քայլ գործընթաց է և հիմա հնարավոր է վերամիավորումն իրականացնել: Օսկանյանի հայտարարության մասին ի՞նչ կասեք, դուք վերամիավորման գործընթացը հնարավոր համարո՞ւմ եք:

-Ես ուզում եմ հիշեցնել, որ երբ արցախյան շարժումը սկսվեց, միակ կարգախոսը միացումն էր: Երբ մենք նայում էինք ժողովրդի կողմից ստեղծված տարբեր նկարները, ապա ՀՀ-ին ԼՂ-ի միացումը ներկայացվում էր որպես մանուկի վերադարձ մոր գիրկը: Ես կարծում եմ, որ դա միակ և ամենաճիշտ լուծումն է: Այն բոլոր խորամանկությունները, որոնք հետագայում արվեցին՝ իբրև միջազգային հանրությանը մոլորության մեջ գցելու համար, որ Հայաստանը կապ չունի Արցախի հետ՝ չաշխատեց:  Մենք այսօր ունենք մի հակամարտություն, որն ընկալվում է ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև ընթացող հակամարտություն, բանակցությունների ձևաչափն այդպիսինն է և, ըստ էության, այդպիսինն էլ եղել է, պարզապես ԼՂ-ի ներկայացուցիչները մասնակցում էին և պետք է հիշեցնեմ, որ ադրբեջանական համայնքի ներկայացուցիչները ևս մասնակցում էին բանակցություններին: Այսինքն՝ ԼՂ-ն, որպես պետություն, երբեք չի մասնակցել այդ բանակցություններին: Եթե ժամանակին մենք ի կատար ածեինք 1988 թվականի դեկտեմբերի մեկի որոշումը, մեր անդամակցությունը մնացած բոլոր կառույցներին պետք է դիտարկվեր այդպիսին: Օսկանյանը եղել է արտաքին գործերի նախարար, իսկ Սահմանադրությամբ արտգործնախարարը չի որոշում քաղաքական գիծը, այլ նախագահն է որոշում: Օսկանյանը ինչ է ասել և ինչ է խոսել նախագահի հետ, ես չգիտեմ։ Անձամբ ես տարբեր հարցեր նույն Օսկանյանի հետ քննարկել եմ և դրա մասին ոչ մեկ չի իմացել, գուցե ինքն էլ նախագահի հետ է քննարկել: Պետք է տարբերակել Օսկանյան- արտաքին գործերի նախարար և Օսկանյան-պատգամավոր կարգավիճակը: Իմ տեսակետը հետևյալն է. 1920 թվականին տեղի է ունեցել  3 անկախ ճանաչված պետությունների՝ Ադրբեջանի, Հայաստանի և Վրաստանի բռնազավթումը ռուսական կարմիր բանակի կողմից:

-ՀԱԿ-ՀԺԿ դաշինքը ընտրություններին գնում է «Խաղաղություն, հաշտություն, բարիդրացիություն» կարգախոսով։ Տեղի՞ն է այս հայտարարությունը ընտրություններից առաջ, արդյոք հնարավո՞ր է Ադրբեջանի նման հակառակորդի հետ բարիդրացիություն հաստատել:

-Որպես կարգախոս՝ դա լավ կարգախոս է, բոլորս էլ  հանդես ենք գալիս խաղաղության, բարիդրացիության, հաշտության օգտին, չկա մի սթափ մարդ, որ դրան դեմ լինի: Բայց այն ճանապարհը, որով առաջարկվում է հասնել դրան, հաստատ չի բերում խաղաղություն: Ադրբեջանը որևէ փոքր իսկ նշույլ իր գործողություններով կամ հայտարարություններով չի արել, որպեսզի հասկանանք, որ ինքը պատրաստ է դրան։ Հետևաբար, խաղաղությունը հնարավոր է միայն կողմերի համաձայնությամբ և գործունեության վկայությամբ, մենք հակառակն ենք տեսնում: Հիմա այն, ինչ առաջարկում է ՀԱԿ-ը, որ զիջենք յոթ շրջանները, ինչը կհանգեցնի խաղաղության, հարց է առաջացնում. իսկ եթե ո՞չ և երկու տարի, այսպես ասած, խաղաղությունից հետո Ադրբեջանը անցնի հակահարձակման հազար ու մի պատրվակ բռնելով: Ակնհայտ է, որ ներկա սահմաններով և ներկա ռազմաճակատային գծով շատ ավելի հեշտ և ավելի քիչ զոհերով հնարավոր կլինի պաշտպանել Արցախը, քան երբ ստեղծվի կլանային, լրիվ շրջափակված իրավիճակ, մի բան, որը մենք տեսել ենք:  Այսինքն՝ այդ, այսպես կոչված, խաղաղասիրական ծրագիրն ուղղակի ճանապարհ է դեպի ավելի լայնամասշտաբ և ավելի արյունալի պատերազմ:

-ՀՀԿ-ն էլ վերջերս հայտարարեց, որ խորհրդարանական ընտրություններին կմասնակցի «Անվտանգություն և առաջընթաց» կարգախոսով: Այս կարգախոսը ինչպե՞ս կմեկնաբանեք և ինչո՞վ է այն տարբերվում մյուս ուժերի կարգախոսներից:

-Այդ կարգախոսներին շատ կարևորություն չպետք է տալ։ Գոնե մենք վերջին մի քանի տարվա մեջ հարյուր անգամ համոզվել ենք, որ տարբեր կարգախոսներ հռչակվում են, հետո նաև ծրագրեր են առաջադրվում, որոնք բնավ կապ չունեն իրենց աշխատանքի հետ: Նույն «Հանրապետական» կուսակցությունը ասում էր՝ «Առաջ Հայաստան», հիմա նայենք թվերը, թե վիճակագրությունը ինչ է ցույց տալիս: Վիճակագրությունը ցույց է տալիս իրենց իշխանության օրոք երեք հարյուր հազար և ավելի արտագաղթ, համախառն ներքին արտադրանքի կրճատում, արտաքին պարտքի քառապատկում, շատ ավելի ծանր բարոյահոգեբանական վիճակ, նահանջ բոլոր ցուցանիշներով: Հետևաբար, կարելի է ասել՝ անվտանգություն կամ առաջընթաց, բայց մենք պետք է դա տեսնենք: Ցավոք, մեր քաղաքական մշակույթը այնպիսին չէ, ինչպիսին շատ երկրներում է, երբ թեկնածուի բոլոր ասածները ցուցակագրվում են և ինչ-որ հաշվետվություն կա: Մեզ մոտ թեկնածուն կարող է մի բան հայտարարել և ընտրվելուց հետո լրիվ հակառակ բանը անի, և ոչ մի պատասխանատվություն չկրի: Հետևաբար, կարգախոսները էական չեն, այլ պարզապես սիրուն փաթեթավորում են միջի ապրանքը ժողովրդի վրա ծախելու համար:

-Այսինքն՝ հասարակության կողմից պահանջ չկա՞:

-Հասարակությունը վերահսկելու մեխանիզմ չունի, դա պետք է վերահսկվեր խորհրդարանի կողմից և ընդդիմադիր և այլ ֆրակցիաների կողմից, սակայն դա բավականին թույլ է մեզ մոտ  և չի կարող աշխատել, քանի որ, երբ նման հարց բարձրացվում է, պատգամավորների մեծ մասը շատ խոցելի է. մարդիկ իրենց բիզնեսներն ունեն, շատերը քրեական անցյալ և քրեական ներկա ունեն, այսինքն՝ իրենց մի մատով կարելի է հանգիստ կանչել և  խեղճացնել: Դա ժողովրդավարության պակասի արդյունք է:

-Վերջին օրերին կրկին լարված էր թե՛ արցախա-ադրբեջանական, թե՛ հայ-ադրբեջանական սահմանը: Դրան հետեց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հայտարարությունը, որով նրանք «հիշեցնում էին կողմերին ուժի կիրառումից զերծ մնալու իրենց հանձնառությունների մասին»: Այս հայտարարությունը ինչպե՞ս կգնահատեք:

-Ցավոք, ոչ հասցեական էր, որովհետև ակնհայտ է, թե նախահարձակ կողմը ով է եղել. ադրբեջանցիների հատուկ ջոկատայինների դիակների գտնվելու վայրը դրա վկայությունն է: Հայտարարություն արվեց նաև, որ հնարավորություն տրվի ԵԱՀԿ ներկայացուցիչներին մոտենալ դիակներին և դուրս բերման գործընթացին մասնակցել, սակայն ես չեմ հիշում, երբ ադրբեջանցիները մեր ուղղաթիռը խփեցին և մեր օդաչուների դիակները ընկած էին չեզոք գոտում, նման հայտարարություն արվեր: Ես կողմնակալ մոտեցում եմ տեսնում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հայտարարությունում. նախ՝ կողմնակալ է, որ հասցեական չէ հայտարարությունը, որ դիակների դուրսբերման մասին մի անգամ լռում, իսկ մյուս անգամ խոսվում է։ Նաև կողմնակալ եմ համարում, որ, խոսելով այդ նույն դիակների մասին, չի հստակեցվում, թե որ կողմի դիակներն են, այսինքն՝ չիմացող մարդու համար լրիվ այլ տպավորություն կլինի և այդ պատճառով է, որ ադրբեջանական կողմը տարածում է ներքին և արտաքին լրատվական դաշտում, որ հայկական կողմն է եղել նախահարձակը: Քանի դեռ հավասարություն է դրվում հարձակվողի և պաշտպանվողի միջև կամ զինադադարը խախտողի և չխախտողի միջև, սա կկրկնվի: