Басты байлық — денсаулық
Мамандардың ақыл-кеңестері.
Біздің күнделікті өмірімізде жиі кездесетін кейбір сырқат, қолайсыз жағдайлар, денсаулықтағы жеңіл-желпі ақаулар – одан алдын-ала сақтана білмейімізден немесе оған маңызды мән бермеуімізден. Соның салдарынан, әлгіндей жағымсыз жайлар кейде үлкен дертке де айнала бастайды. Аурудың алдын алған, кейін емдеп жазғаннан әлдеқайда оңай екенін есімізде сақтайық, ағайын.
Ерініңіз кезерсе. Білетіндер: «Табиғаттың бір ағаттығы — ерінге шайлы безді бермегені», — дейді. Ерінде күнге күюге жағдай жасап, ультракүлгін сәуледен қорғайтын да меланин деген пигмент аз екен. Сол себепті ерін кезеріп, жарылып кете береді. Дегенмен, еріннің кезеруінен мынандай амалдар арқылы құтылуға болады.
Бұрын шемеңіз немесе сауыншылар сиыр емшегін жұмсартатын ланолин-вазелин бальзамын көптен бері пайдаланып жүр ғой, сіз де ерінге жақсаңыз, сол бальзам көмектеседі.
Ерінге арналған балауыз бальзам да бар, ол да — дәру. Бұл бальзамның құрамында бал ара балауызы, кокостың, ащы жалбыздың, тәтті бадамның май, ланолин, Е дәрумені болады.
Қол астында әлгі бальзамдар болмаса, зәйтүн майын, маргариннің кез-келген түрін ерініңізге жағыңыз.
Е дәруменінің майлы ерітіндісі болады екен, ерінге соны да жағуға болады.
Ерініңіз кезергенде вазелин де пайдалы. Әсіресе оның аквафор аталатын баламасы. Онда ланолиип болады әрі тез сүртіліп кетпейді.
Ерініңіз жиі кезерсе, күн сайын 2 литр су ішіңіз. Ол, бері салғанда, кезерудің асқына түсуінің алдын алады.
Күн ашық кезде сыртқа шығатын болсаңыз, ерініңізге күннен қорғайтын бальзам жағыңыз. Оның қорғаныс факторы 15-тен кем болмасын. Тек бальзам жағылған ерініңіз қызарып кетпесін, қышымайтын болсын. Өйткені ол бальзамға аллергия болады.
Күн сәулесінен ерін бояуы да қорғайды. Бірақ ол тым ашық болмасын.
В тобындағы дәрумені бар көкөніс, жемісті көбірек жеңіз.
Ерініңізді жалай бермеңіз. Көмектеспейді, қайта теріні құрғатады.
Фенос, кампарасы бар ерін бальзамын пайдаланбаңыз.
Мұрыныңыздан қан кетсе. Абыржымаңыз, бұл өзі күтпеген кезде бола беретін жағдай. Сонда да оны бірер минутта мынандай тәсілдермен тоқтата аласыз.
Ең қарапайым, әбден сыналған амал — мұрынды саусақпен қысып ұстай тұру. Түп-түзу отырып, басыңызды сәл алға иіңіз (қан ішке кетпес үшін). Мұрында жиналып, қоюланып қалған қан оны саусақпен қысып ұстауға бөгет жасайтындықтан, абайлап сіңбіріп тастаңыз. Содан соң мұрынды кемінде он минут қысып ұстай тұрыңыз.
Қан тоқтамай қойса ше? Шамалы дәкені бірнеше рет бүктеп, тістің қызыл еті мен үстіңгі еріннің арасына таңып, 5—10 минут ұстаңыз. Дәке мұрынға баратын тамырларды қысады. Дәкені сірке сумен, лимон сөлімен ылғалдауға болады. Дәке орнына қаптама қағаз алып, оны түйіршіктеп, тұз сеуіп қойсаңыз да жарайды. Тіпті кішкене тиынды немесе түймені тығып қойсаңыз да мақұл, тек абай болыңыз, ішке өте терең кетіп қалмасын.
Қан аққан танауыңызға мұз салынған дорбашық басыңыз. Ол қан тамырларын тарылтып, қан ағысын баяулатады.
Егер қан тоқтамаса, танаудың ішіне қан тоқтататын аэрозоль шашыңыз немесе тамыр тарылтатын тамшы тамызыңыз.
Мұрыннан қан ақпау амалдары да бар. Мұрын қуысы құрғап кетпеуі керек. Күніне 8 стақан су ішіп жүріңіз. Несебіңіз мөлдір болса, денеңіздегі су жеткілікті.
Кондиционер қоса беруге құмар болмаңыз. Ол ауаны құрғата түседі де, мұрыныңыздан қан қайта ағуы мүмкін. Қысты күні де үйдің ауасы құрғап кетпесін.
Танаудың ішіне вазелин жағып қойыңыз немесе физиологиялық ерітінді шашыңыз. Бұл әсіресе ұшақпен сапарға аттанатын немесе суық тиіп ауырған адамға қажет.
Аспиринді көп пайдаланбаңыз. Ол қанның ұюын төмендетеді. Сондықтан мұрны жиі қанайтын адамдардың онан мүлдем бас тартқаны жөн.
Мұрнынан қан жиі ағатын адам күн сайын 1000—1200 мг С дәруменін ішіп тұруға тиіс. Ол ең ұсақ қан тамырын жақсартады. Сонымен бір мезгілде күніне 50 мг биофлавоноид (дәріханадан сұраңыз) ішіп тұрыңыз.
Кекіре берсеңіз. Өмірде кекірмейтін адам болмайды, бірақта көрегенді адам онысын өзгелерге байқатпайды. Бұл әдептіліктің белгісі. Егер де асқазанда кекірік көп жиналып қалса, мынандай ақыл-кеңестерге назар салыңыз.
Кекірік асқазанда ауаның жиналып қалуынан. Жиналмаса келмейді. Кекірік келгенде бірге шығатын газ көбінесе жеген тамағыңыздың толық қорытылмауының салдары. Демек, сізге тамақ қорытатын ферменттер тобына жататын биоқоспалар қажет. Оларда әртүрлі заттар болады. Биоқоспа сатып аларда алдымен белоктарды ыдырататын протеаза мен мал майын қорытатын панкреатин іздеңіз. Тағы бір пайдалы ферменттер — целлюлоза мен лактоза. Соңғысы сүттегі қантты қорытуға көмектеседі.
Жанжәбіл, занзәбіл (имбирь) дейтін тамаққа дәм беретін өсімдік бар. Соның әртүрлі пошымын жұтып көріңіз, қайсысы дұрыс көмектессе, соны пайдаланыңыз. Тамақтанар алдында ұнтағы бар (550 мг-нан) капсуланың екеуін жұтуға, әйтпесе тамырын шайнауға (бірақ тым ащы) болады. Жас тамырдың бір шай қасығын бір стақан қайнаған суда 5 минут дәмдеңіз де, сүзгіден өткізіп алыңыз. Жеткілікті салқындаған соң аз-аздап ұрттап отырыңыз.
* Фенхельдің, анистің, сельдерейдің ұрықтары — кекірік келтірмейтін заттар. Қонаққа барар алдында бір шымшымын шайнап алыңыз. Олар ас қорыту жолдарын газдардан тез тазартады, олардың жиналуын болдырмайды.
* Түймедақтан демделген шай асқазанның ауруын тоқтатады, кекіріктен де арылуға көмектеседі.
* Кардамон ас қорытуды жақсартады. Соның бір шай қасығын бір стақан суға қайнатып алып, тамақ ішкеннен кейін салқындатпай ішіңіз.
* Газды сусыннан аулақ жүріңіз.
* Газды шарап пен сырадан қашық болыңыз.
* Кейбір тағамда да газ мол боkады. Шайқалған, қаймақ, суфле, тоқ омлет сондай тағам. Жемеңіз.
* Тамақты тым ыстық ішпеңіз. Әсіресе сұйық тамақты, сорпаны, шайды.
* Сусынды түтікпен ішкенді ұнататындар бар. Сусынмен бірге ауа да ішке кетеді.
* Темекіні тастаңыз. Түтінмен бірге ішке ауа да кетеді.
* Тамақты тез жейтін болсаңыз, асықпай тамақтануға тырысыңыз. Жан-жағыңыздағыларға қарап қойғаныңыз жөн.
* Тамақты аузыңызды жауып отырып шайнаңыз.
Адамның басында жиі кездесетін еріннің кезеруі, мұрыннан қанның кетуі, көп кекіру жөніндегі түсініктемелер мен оған қарсы қоданылатын шаралар ғылыми, медициналық басылым, дәрігерлер кеңестері бойынша әзірленді. Денсаулыққа еш зияны жоқ және қаржыны да көп қажет етпейді. Басымыз аман, бауырымыз бүтін болсын, ағайын!