Яблычак ад яблынькі

На жыццёвых скрыжаваннях

— Усё, бабы, дажылася Ганулька. Учора надвячоркам прыязджалі з апекі і забралі Міхаську, — паведаміла ў магазіне Зіна Купка. — Сама бачыла, як у машыну садзіўся.

— Авохці! Прапіла дзіця, нягодніца! — бабулька Леснічэўская ажно кійком стукнула аб падлогу. — Яе і бацька быў п`яніца, так што яблычак ад яблынькі недалёка ўпаў.

— Яна ж не першы дзень п`е, то чаму толькі ўчора забралі? — спытала Рэня Бурачэўская.

— А ўчора цярпенне канчаткова лопнула ў прыстойных людзей, — казала Зіна, якая была Ганульчынай суседкай. — Прыехалі, як ужо цямнела, бо Ганулька ж у іх на кантролі. Праверыць, значыцца. А хлопчык па вуліцы цягаецца. Адзін-адзінюткі. А на дварэ цёмна, холадна — вядома, снежань. Ды і малы, ён жа толькі ў трэцім класе. «Ты ўрокі вывучыў?» — пытаюць. «Не вучыў і не еў яшчэ нічога, як прыйшоў са школы. У нас няма чаго есці…» — «А мамка дзе?» — «Дома. Спіць п`яная». Вось яны і забралі ў дзіцячы дом.

Ганна Цыбульская, па-вясковаму Ганулька, некалі паехала ў горад, нібыта на вучобу. Маці казала, у тэхнікум, каб стаць сувязісткай. Але веды набыла не такія, як хацела маці: навучылася піць, курыць. Без мужа нарадзіла хлопчыка і вярнулася ў вёску.

Калі маленькаму споўнілася чатыры гадкі, бабуля Вера памерла, пакінуўшы ўнука на волю лёсу.

Не стала мацерынай пенсіі, і Ганулька ўладкавалася на ферму даглядаць цялят. На рабоце старалася не піць, але вечарамі і ў выхадныя, што называецца, адцягвалася па поўнай. Жыццё цякло, як вада ў рэчцы Муханьцы, што непадалёку ад іхніх Буханкоў. Хлопчык рос у дзіцячым доме, а Ганулька працавала і папівала вінцо. На канікулы Міхаську ніколі не забірала, ды і ён, казалі вяскоўцы, не хацеў да такой мамкі. Яна раз у год наведвала сына, прывозіла танныя цукеркі на здачу, што заставалася ад віна.

І вось настаў час, калі хлопец скончыў сярэднюю школу. Разам з атэстатам атрымаў правы трактарыста, бо наведваў вучэбна-вытворчы камбінат.

І тады ён вярнуўся дадому. Высокі, шыракаплечы, з густымі чорнымі валасамі, што акаймоўвалі прывабны твар.

— Ну, будуць цяпер удваіх піць, — зрабіла прагноз суседка Зіна. — Удваіх, канечне, весялей.

Ды памылілася. Праз два дні хлопец уладкаваўся ў калгас на работу. Выдзелілі старэнькі трактар, і ён сам рамантаваў, стараўся да жніва паспець.

Ганулька, як кажуць, была ў сваім рэпертуары: працавала і піла. Міхась не сварыўся і не ўшчуваў, бо ведаў, што ад гэтага карысці не будзе.

Аднойчы раніцай яна знайшла на ганку букецік палявых кветак і запіску, напісаную на лістку ад школьнага сшытка. Роўным прыгожым почыркам было выведзена: «Анечка, даўно за табой назіраю. Тану ў бяздонных блакітных вачах. Любуюся стройнай постаццю…» І далей невядомы мужчына спяваў ёй дыфірамбы. Але подпісу, хто гэта, не было.

Увесь дзень Ганулька лятала як на крылах, а вечарам упершыню за шмат гадоў не прыклалася да бутэлькі. Яна прыдзірліва агледзела ў люстэрку свой сіняваты твар, валасы, у якіх былі відаць ніткі сівізны, паношаную сукенку.

— Жах! — сказала сабе. — І такое пудзіла некаму спадабалася…

Назаўтра мела выхадны. Атрымаўшы зарплату, паехала ў райцэнтр, зайшла ў цырульню і зрабіла модную стрыжку.

Сукенку як памерала ў магазіне, так і не здымала, і басаножкі абула, выкінуўшы старыя ў сметніцу.

Выйшла ў вёсцы з аўтобуса і накіравалася ў магазін, каб купіць хлеба і каўбасы.

— Ганулька, ці ты гэта?! — пляснула рукамі прадаўшчыца Нюра. — Проста каралеўна!

— Я гэта, я, — зачырванелася кабета. — Цяпер заўсёды буду так хадзіць.

Яна часта знаходзіла на сваім ганку любоўныя запіскі. І цвіла ад шчасця.

Неўзабаве пасля Каляд, акурат нядзеля была, да іх у хату зайшоў сталы кавалер Ігар Рудэнка, які працаваў у калгасе заатэхнікам. У руках ён трымаў букет чырвоных ружаў, абгорнутых газетай, каб не змерзлі.

— Анечка, — галантна пакланіўся. — Усе пытаюць, чаму доўга не жаніўся. А я цябе чакаў. Выходзь за мяне…

Міхась стаў ззаду за мацерай.

— Дык гэта ты, Сяргеевіч, любоўныя запіскі мне на ганак падкідваў?! — Ганулька была шчаслівая.

Ігар Сяргеевіч няўцямна маўчаў. А Міхась і мігаў, і галавой ківаў, маўляў, пацвердзі, што ты.

— Ну я… — нічога не разумеў жаніх. — А хіба гэта дрэнна?

— Вельмі добра, Ігарок! Я згодна быць тваёй жонкай…

А Міхась усміхаўся і думаў: «Усё выйшла як трэба. Мой план па выратаванні мамкі ўдаўся!..»