A qëndron krahasimi mes Hamasit dhe IS-it?

Associated Press

Përgjatë luftës së fundit në Gazë është bërë qëndrim i Izraelit: Hamasi është Shteti Islamik (IS).

Që nga sulmi i përgjakshëm i 7 tetorit i kryer nga Hamasi – grup palestinez i shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – në jug të Izraelit që nxiti konfliktin, liderët dhe komandantët izraelitë pothuajse në çdo fjalim dhe deklarim publik e kanë lidhur këtë grup palestinez me IS-in.

Ata përmendin vrasjen e qindra civilëve nga Hamasi dhe e krahasojnë misionin e tyre për të mposhtur Hamasin me fushatën e udhëhequr nga SHBA-ja për të mposhtur IS-in në Irak dhe Siri.

“Hamasi është IS-i”, deklaroi kryeministri Benjamin Netanyahu, pas sulmit të Hamasit. “Dhe sikurse forcat e civilizimit që u bashkuan për të mposhtur IS-in, forcat e civilizimit duhet ta mbështesin Izraelin në mposhtjen e Hamasit”.

Por, në shumë mënyra, këto krahasime injorojnë origjinën vendëse dhe bazën e mbështetjes për Hamasin në shoqërinë palestineze dhe duke supozuar se kjo lëvizje, që është e ngulitur thellë, mund të çrrënjoset përmes një lufte të shkurtër.

Këto keqllogaritje veçse kanë çuar në pritje joreale në Izrael për fitore. Ata po ashtu po ndërlikojnë përpjekjet e SHBA-së dhe të ndërmjetësve të tjerë ndërkombëtarë për t’i dhënë fund luftës e cila e ka shkatërruar Gazën, ka detyruar të zhvendosen tri e katërta e popullatës dhe ka lënë të vrarë mbi 13.300 palestinezë, sipas autoriteteve shëndetësore në të territorit të kontrolluar nga Hamasi.

Ky tekst hedh një vështrim mbi fushatat kundër këtyre dy grupeve të ndryshme dhe çfarë mund të nënkuptojë ky krahasim për sulmin tokësor të Izraelit dhe të ardhmen e Gazës.

A është Hamasi i njëjtë me IS-in?

Imazhet e dhunshme të 7 tetorit sollën në mendje skena të mizorive të kryera nga IS-i gjatë kalifatit jetëshkurtër që ky grup e vetshpalli në Irak dhe Siri pothuajse një dekadë më parë. Në një sulm të paprecedent, luftëtarët e Hamasit hynë në komunitetet izraelite, vranë familje të tëra, dogjën njerëz për së gjalli dhe morën afër 240 pengje, përfshirë të moshuar dhe fëmijë. Autoritetet izraelite thanë se të paktën 1.200 persona u vranë, disa prej të cilëve ishin gjymtuar aq shumë saqë ende nuk kanë mundur të identifikohen.

Në fund të tetorit, në një intervistë për një televizion libanez, zyrtari i lartë i Hamasit, Ghazi Hamad, tha se sulmi i 7 tetorit ishte vetëm “hera e parë” dhe premtoi se sulme të ngjashme do të ndodhnin në të ardhmen, me synimin asgjësimin e Izraelit.

“Ne duhet të ndëshkojmë Izraelin dhe ne do të bëjmë [sulme si të 7 tetorit] përsëri e përsëri”, tha ai për televizionin libanez, LBC.

Përderisa IS-i po ashtu ka kryer vrasje të tmerrshme, përfshirë edhe prerjen e kokave të viktimave dhe djegien për së gjalli të njerëzve, këtu përfundojnë shumë nga ngjashmëritë mes këtyre dy grupeve.

*Video: Çfarë po ndodh në Bregun Perëndimor? 

Luftëtarët e IS-it ishin kryesisht irakianë dhe sirianë, por grupi po ashtu arriti të rekrutonte mijëra persona nga e mbarë bota për lëvizjen e tij të xhihadit global, përfshirë rekrutë nga Evropa, Azia, Lindja e Mesme, Afrika e Veriut dhe ish-shtetet e Bashkimit Sovjetik. Këta të huaj shpesh nuk flisnin gjuhën lokale dhe nuk pëlqeheshin nga komunitetet lokale.

Grupi po ashtu ka marrë përgjegjësinë për një sërë sulmesh vdekjeprurëse në mbarë Evropën, përfshirë në Paris dhe Bruksel.

Në kontrast, Hamasi është një lëvizje ekskluzivisht palestineze. Anëtarët e tij janë palestinezë dhe ideologjia e tij, megjithëse e dhunshme, është e përqendruar në çlirimin e atyre, që thotë se janë toka të pushtuara, përmes shkatërrimit të Izraelit. Përderisa Hamasi është shpallur organizatë terroriste nga Izraeli dhe aleatët e tij perëndimorë, sulmet vdekjeprurëse të këtij grupi kanë qenë të përqendruara vetëm në caqet izraelite.

Hamasi mori kontrollin e Gazës nga Autoriteti Palestinez – i njohur ndërkombëtarisht – më 2007, një vit pasi mposhti në zgjedhje partinë Fatah, që dominon Autoritetin Palestinez.

Gjatë 16 vjetëve të sundimit, Hamasi ka ndërtuar një sistem të qeverisës që përfshin jo vetëm krahun e tij ushtarak, por edhe dhjetëra mijëra mësues, nëpunës civilë dhe policë. Grupi po ashtu ka mbështetje të madhe brenda Bregut Perëndimor dhe udhëheqje në mërgim të shpërndarë në mbarë botën arabe.

Koalicioni i udhëhequr nga SHBA-ja mposhti IS-in në Irak më 2017 dhe në Siri dy vjet më vonë, edhe pse grupi ende ka mijëra luftëtarë në celula të fjetura në të dyja shtetet.

Zhdukja e Hamasit mund të jetë në detyrë më e vështirë, Izraeli veçse është tërhequr nga zotimet fillestare se do ta zhdukë Hamasin nga faqja e dheut. Por, duke pasur parasysh rrënjët e thella të Hamasit, edhe qëllimi aktual i Izraelit për të shkatërruar aftësitë ushtarake dhe qeverisëse të Hamasit në Gazë mund të jetë qëllim shumë ambicioz.

Michael Milshtein, ekspert për çështjet palestineze në Universitetin e Tel Avivit, njëherësh ish-kreu i departamentit palestinez në inteligjencën ushtarake të Izraelit, tha se krahasimet e Hamasit me IS-in funksionojnë në një kontekst të kufizuar, por përndryshe nuk janë të sakta.

“Mendoj se slogani është i drejtë kur ata tentojnë të shprehin dhe të reflektojnë brutalitetin e Hamasit”, tha ai. “Por, sigurisht ata po flasin për dy entitete të ndryshme”.

Cila është e ardhmja e Hamasit?

Hamasi u themelua gjatë kryengritjes së parë palestineze kundër pushtimit izraelit në fund të viteve ’80 dhe ka kaluar vrasje të vazhdueshme të udhëheqësve kryesore gjatë katër luftërave të kaluara me Izraelin që nga viti 2008.

*Video: Si ka nisur konflikti izraelito-palestinez? 

Përderisa Izraeli pretendon se ka shkaktuar dëme të mëdha te ky grup radikal gjatë luftës së fundit, shumica e forcës së tij luftuese dhe rrjeti i tuneleve duket se nuk janë prekur. Udhëheqja në mërgim mban raporte pune me shtete kyçe, sikurse Egjipti dhe Katari.

Nathan Brown, ekspert për Hamasin, tha se ai nuk sheh “asnjë mënyrë tjetër” përmes së cilës Hamasi mund të zhduket.

“Duke folur vazhdimisht në këtë mënyrë, udhëheqja izraelite nuk po krijon vetëm pritshmëri, por me të vërtetë mendoj se po futet në gropën që po hap vet”, tha ai. Izraeli ka paraqitur kërkesat e tij për Gazën e pasluftës, por nuk ka ofruar asnjë plan se kush mund ta qeverisë territorin.

Brown, profesor i shkencave politike në Universitetin George Washington, tha se pas luftës, Hamasi mund të detyrohet që ta rikrijojë veten, ndoshta duke kontrolluar komunitetet e banorëve lokalë apo sërish të kthehet duke vepruar nga fshehtësi. Por, ai tha se Hamasi do të ruajë një lloj pranie dhe në të njëjtën kohë do të vazhdojë të jetë aktiv në Bregun Perëndimor dhe të jetë lojtar rajonal.

“Hamasi do të jetë i pranishëm”, tha ai.

Sfidë për diplomacinë amerikane?

Qëllimet ambicioze të Izraelit kundër Hamasit kanë ndërlikuar detyrën e SHBA-së, e cila po punon me ndërmjetësit nga Katari dhe Egjipti, për t’i dhënë fund luftës.

Tani për tani, Izraeli vazhdon të jetë i përkushtuar ndaj qëllimeve të tij. Netanyahu është zotuar se do të godasë Hamasin me “forcën e plotë” të Izraelit.

Izraeli dhe Hamasi rinisën sulmet mëngjesin e 1 dhjetorit pas përfundimit të një armëpushimi njëditor.

Paralajmërimi i Netanyahut nënkupton zgjerimin e ofensivës tokësore në jug të Gazës – ku shumica e popullsisë së territorit tani gjendet – duke nisur fazën e një operacioni më të ndërlikuar dhe më të përgjakshëm.

SHBA-ja, që fillimisht mbështeti Izraelin në luftën në Gazë, tani po bën presion që Izraeli të shmangë viktima civile në shkallë të lartë apo zhvendosje masive gjatë rinisjes së luftimeve.

Milshtein tha se rrëzimi i qeverisë së Hamasit dhe shkatërrimit të ushtrisë së tij janë objektivë të prekshëm. Por, ai tha se beson se ka rritje të vetëdijes në mesin e udhëheqësve të Izraelit se ata nuk “mund ta zhdukin” Hamasin.

Përgatiti: Mimoza Sadiku