Ал-Аксада кайрадан кагылышуу болду
Бейшембиде Иерусалимдеги Ак-Акса комплексинде Израил полициясы менен палестиндер кайрадан кагылышты. Ошол эле күнү эртең менен Израил палестин согушкерлеринин ракета атуусуна жооп кайтарып, Газа тилкесине эки жолу сокку урду.
21-апрелде Израил полициясы таңкы намаздан кийин Иерусалимдеги Ак-Акса мечити орун алган комплекске кирип барганда ортодо кагылышуу тутанды. Азырынча олуттуу жараат алгандар тууралуу маалымдалган жок. Кабарларга караганда, бул жолку тирешти масштабы жагынан өткөн жума күнкү зомбулук менен салыштырып болбойт.
Палестиналыктардын айтымында, ок өткөрбөгөн күрмө, каска кийген тартип коргоочулар мечитке кирүүнү кыска мөөнөткө чектеп коюшкан.
Иерусалимдин чордонунда орун алган Ал-Акса мечити мусулмандар үчүн ыйык жерлеринин бири. Ал комплексте иудейлердин да ыйык жайы жайгашкан.
Израил полициясы ондогон палестиналык мечитке жашынып алып, тартип коргоочуларга таш, петардаларды ыргытышканын билдирди.
Иерусалимдеги Ислам фондунун жетекчиси Шейх Аззам ал-Хатиб мусулмандар кыйын учурду башынан кечирип жатышканын Рейтерс агенттигине айтты:
“Ыйык Ал-Акса, Ислам фонду, мусулмандар үчүн бул оңой эмес күндөр. Момун мусулмандар мечиттен эвакуацияланып, жөөттөрдүн топтору ыйык Ал-Аксага утур-утур жапырык жасашууда. Бул абдан кооптуу маселе”.
Ушул эле күнү эртең менен Израил армиясы палестин согушкерлеринин ракета атуусуна жооп кайтарып, Газа тилкесине эки жолу сокку урду. Күбөлөрдүн жана коопсуздук кызматтардагы булактардын айтымында, дүрмөт тилкенин эки жерине тийген.
Ал эми шаршембинин кечинде Газадан атылган ракетанын сыныгы Израилдин түштүгүндөгү Сдерот шаарындагы турак жайдын короосуна түшүп, эч ким жабыркаган жок. Бул тууралуу Израилдин полициясы билдирди. Бирок ракетаны ким атканы белгисиз, бир дагы топ ал үчүн жоопкерчиликти өзүнө алган жок.
Анын алдында Газаны башкарган ХАМАС кыймылы Ал-Акса комплексинин айланасындагы окуялар үчүн өч аларын билдирген.
Шейшемби, 19-апрелде да тараптар бир-бирине ракета атып, сокку урган. Акыркы бир нече айдан бери Израил менен Газа тилкесинин ортосунда эч кандай аткылашуу каттала элек болчу. Мындан бир жыл мурун да Иерусалимде кырдаал курчуп, ХАМАС Израил аймагын ракетадан аткылаганда 11 күндүк согуш тутанган.
Соңку аба чабуулдарына палестиндер менен Израил полициясынын ортосунда 15-апрелде болгон кагылышуу алып келди. Ал күнү эртең менен полиция палестиндер жөөттөрдүн ыйык дубалын ташбараңга алып жатышат деп маалымдагандан кийин ортодо жаңжал чыккан. Тартип коргоочулар аларга таш жана петарда ыргыткандан кийин мечитке киргенин, үч кесиптеши жараат алганын кабарлашкан. Палестинадагы Кызыл Жарым Ай коомунун маалыматына караганда, ошол күнкү кагылышууда 150дөн көп палестиналык жарадар болду.
Палестинанын Тышкы иштер министрлиги бул окуяга жана анын кесепетине Израил "толук жана түздөн-түз жооптуу" экенин билдирген.
Эки күндөн кийин, өткөн жекшембиде Израилдин полициясы коопсуздук күчтөрү менен сөз болгон комплекске кайрадан кирген. Полиция кызматкерлери ыйык жайга жөөттөрдүн баруусун жеңилдетүү үчүн киришкенин, мусулмандардын да, жөөттөрдүн да дин тутуу эркиндигин камсыздоо үчүн чара көрүп жатканын билдирген.
Мусулмандар да, жөөттөр да ыйык деп эсептеген Ал-Акса мечитинин аймагында кагылышуулар утур-утур болуп келет. Бул жолку чыңалууга мусулмандардын ыйык Орозо айы менен жөөттөрдүн Песах майрамынын бир маалга туш келиши да себеп болду.
Эмне дегенде палестиндер Израил Орозо маалында Ал-Аксада чагым салууда деп айыптаса, каршы тарап жаалданган палестиналыктардын тобу намазды үзгүлтүккө учуратуу менен Песах майрамында жөөттөрдүн зыяратын алдын алууну көздөшкөн деп эсептейт.
Чыгыш Иерусалимде жайгашкан Ал-Акса мечитинин айлана-тегереги 1967-жылкы согуштан кийин Израилдин көзөмөлүнө өткөн. Палестиналыктар бул аймакты болочоктогу мамлекетинин бир бөлүгү катары санашат.
Марттан бери Израилде арабдардын бир нече кол салуусунан 14 киши өмүр менен кош айтышты. Ал эми жөөт коопсуздук күчтөрү Иордан дарыясынын Батыш жээгинде жүргүзгөн рейддерде кеминде 29 киши каза тапкан.
Зомбулуктун соңку толкуну кайрадан чоң жаңжал тутанышы мүмкүн деген коркунучка кептеди. 18-апрелде АКШнын Мамлекеттик департаментинин басма сөз катчысы Нед Прайс Вашингтон тараптарды чыңалууну басаңдатууга аракет көрүүгө чакырганын билдирген:
“Биз Израилдин жана Палестинанын расмий адамдарын чыңалууну күчөтпөө, коопсуздукту камсыздоо багытында чогуу иштешүүгө үндөйбүз. Мамлекеттик департамент кырдаалга жакындан байкоо салууда жана тараптардын расмий өкүлдөрү менен байланышып, деэскалация аракеттерин сүрөп жатат”.
БУУнун Коопсуздук кеңеши да Жакынкы Чыгыштагы абалды жабык талкуулаганы менен эч кандай билдирүүнүн текстин кабыл алган жок. Европалык бир нече өлкө - Албания, Эстония, Франция, Ирландия жана Норвегия биргелешкен документте зомбулукту токтотууга, ыйык жерлердин макамын урматтоого чакырышты.
Израилдин полициясы 20-апрелде чыңалууну ырбатпоо үчүн ашынган оңчул жөөттөрдүн Иерусалимдеги мусулман кварталынын кире беришиндеги Дамаск дарбазасына карай жүрүшүнө уруксат берген жок.