Liderlerden Kore Yarımadası'nda barış ve istikrar vurgusu
Çin, Japonya ve Güney Kore, 2019'dan bu yana ilk kez düzenledikleri üçlü liderler zirvesinde Kore Yarımadası'nda barış ve istikrar ile refahın korunmasına bağlılıklarını vurguladı.
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'ün ev sahipliğinde Seul'de gerçekleştirilen zirveye Japonya Başbakanı Kişida Fumio ve Çin Başbakanı Li Çiang katıldı.
Liderlerin zirvenin ardından yayımladıkları ortak açıklamada, "Kore Yarımadası'nda ve Kuzeydoğu Asya'da barış, istikrar ve refahın korunmasının ortak çıkarımız ve ortak sorumluluğumuz olduğunu teyit ettik." ifadesi kullanıldı.
Liderlerin Kore Yarımadası'ndaki sorunların siyasi olarak çözüme kavuşturulması için pozitif çabaların sürdürülmesinde fikir birliğine varırken bölgesel barış ve istikrar, Kore Yarımadası'nın nükleerden arındırılması ve kaçırılan Japon vatandaşları konusundaki tutumlarını yineledikleri kaydedildi.
Aralık 2019'daki zirvede mutabık kalınan ve "Kore Yarımadası'nın tamamen nükleer silahlardan arındırılmasını" vurgulayan taahhütlerin, bugünkü zirvenin ortak açıklamasında yer almaması ise dikkati çekti.
Kuzey Kore'nin uydu fırlatacağını duyurması
Bu arada liderler, üçlü zirve için Seul'de bir araya geldikleri sırada Kuzey Kore, 27 Mayıs ila 4 Haziran tarihlerinde uydu fırlatmayı planladığına dair Japonya'yı bilgilendirdi.
Japonya ve Güney Kore liderleri, Kuzey'in uydu fırlatışının, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin getirdiği güdümlü füze teknolojisini kullanma yasağını ihlal ettiğini belirterek Pyongyang yönetimini kınadı.
Güney Kore lideri Yoon, uluslararası toplumun buna tepki göstermesi gerektiğini belirtirken Japonya Başbakanı Kişida, Kuzey Kore'ye füze programını ve faaliyetlerini durdurması çağrısında bulundu.
Çin Başbakanı Li ise Kore Yarımadası'ndaki gerilimlerin çözümü amacıyla tüm tarafların yapıcı rol oynayarak gerilimi düşürmesi ve barış müzakerelerine erken dönüş için çaba sarf etmesi gerektiğine dikkati çekti.
Üçlü serbest ticaret anlaşması için müzakereler hızlandırılacak
Liderler, üç ülke arasında serbest ticaret anlaşması (STA) müzakerelerinin hızlandırılması konusunda anlaştı.
Yoon, Japonya ve Çin liderleri ile bölgesel barış ve refahı sağlamak amacıyla yakın işbirliği içinde çalışma vaadini içeren ortak deklarasyonu kabul ettiklerini söyledi.
Zirve sonrası yapılan ortak açıklamaya göre liderler, üç ülke arasında serbest ticaret anlaşmasına yönelik ilerlemeyen müzakerelerin yeniden canlandırılması dahil üç ülke ekonomisinin güçlendirilmesi fırsatlarını ele aldı.
Üç lider, STA müzakereleri ile üçlü zirve ve bakanlar arası toplantıların düzenli hale getirilmesi ve üçlü işbirliğinin kurumsallaştırılması konularında anlaştıklarını duyurdu.
Sanayi ve tedarik zincirlerinin istikrarının korunmasını vurgulayan liderler, özgür, adil, kapsamlı, yüksek kaliteli ve karşılıklı yarar sağlayan anlaşma için müzakerelerin hızlandırılmasında mutabakat sağladı.
Yoon'dan karşılıklı anlayış ve güven vurgusu
Liderler, zirve sonrası ortak basın toplantısı düzenledi.
Yoon, yaptığı konuşmada, üç ülke arasındaki işbirliğinin temelinin karşılıklı anlayış ve güven olduğuna işaret ederek, karşılıklı iletişim için liderlerin daha sık bir araya gelmesi gerektiğini söyledi.
Zirvede liderlerin, ticaret ve yatırım ortamının şeffaf ve öngörülebilir hale getirilmesi ve güvenli bir tedarik zinciri oluşturulması konusunda anlaştığını kaydeden Yoon, üç ülkenin çevre konularında da işbirliği yapacağını belirtti.
Çin'den üçlü ve çok taraflı işbirliğini geliştirme çağrısı
Çin Başbakanı Li de ortak basın toplantısında, üç ülkenin birbirlerinin temel çıkarlarına ve kaygılarına saygı göstermesi, işbirliği potansiyelini tam olarak açığa çıkarması çağrısında bulundu.
İşbirliğinde yenilikçiliğin ve yeni alanlardaki işbirliğinin önemine dikkati çeken Li, üç ülkenin sürdürülebilir kalkınma konusunda birlikte hareket etmesi, düşük karbon dönüşümü için iletişim ve işbirliği halinde olması gerektiğini vurguladı.
Li, Çin, Japonya ve Güney Kore'nin göreli kalkınma avantajlarını kullanarak Güney Doğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ve diğer bölge ülkelerinin ihtiyaçlarına karşılık vermeleri ve yeni bölgesel kalkınma ivmesi yaratmalarının gerektiğine işaret etti.
Japonya, STA müzakerelerinde "samimiyet" arıyor
Japonya Başbakanı Kişida da 4,5 yıl sonra düzenlenen zirvenin Japonya, Çin ve Güney Kore arası üçlü sürecin yeniden canlandırılması için önemli bir fırsat olduğunu söyledi.
Sonraki üçlü zirvenin ev sahibi olarak üç ülke ilişkilerinin daha da geliştirilmesi için çabalayacaklarını kaydeden Kişida, bölgesel barış ve refah konusunda Japonya, Güney Kore ve Çin'in büyük bir sorumluluk paylaştıklarını dile getirdi.
Kişida, liderlerin Kuzey Kore'nin nükleer silahlardan arındırılması ve Kore Yarımadası'nın istikrarının üç ülkenin ortak çıkarına olduğunda mutabık kaldıklarını söyledi.
STA müzakerelerine ilişkin Kişida, hem ticaret hem de yatırım alanında üç ülkenin derin bağlarının olduğunu belirterek, Japonya'nın anlaşma müzakerelerinde samimi fikir alışverişini hedeflediğini vurguladı.
Japon Başbakan, üç ülkenin turizmi teşvik etme konusunda anlaştıklarını, 2025 ve 2026'yı kültürel değişim yılları olarak belirlediklerini ifade etti.
2019'dan bu yana ilk liderler zirvesi
Çin, Japonya ve Güney Kore liderleri arasında 2008'de başlatılan üçlü zirve buluşmaları, 2012'ye dek her yıl yapılmış, sonrasında Doğu Çin Denizi'nde bulunan adacıklardaki egemenlik ihtilaflarının neden olduğu, ülke kamuoyularında milliyetçi duyguları tetikleyen olaylar nedeniyle askıya alınmıştı.
2015, 2018 ve 2019 yıllarında tekrarlanan zirve toplantıları, Kovid-19 salgını döneminde ülkeler arasındaki diplomatik görüşmelerin kesilmesinin ardından yeniden rafa kaldırılmıştı.
Japonya ile Güney Kore arasındaki ilişkilerin, Güney Kore'deki mahkemelerin İkinci Dünya Savaşı'nda zorla çalıştırılan Koreli işçilerle ilgili tazminat kararları nedeniyle bozulmasının yanı sıra Çin ile ABD arasındaki artan jeolojik rekabetin, Pekin'in Tokyo ve Seul ile ilişkilerini etkilediği siyasi ortam da zirve toplantılarının kesilmesinde etken olmuştu.