Kolon (kalın bağırsak) polipleri
Kolon polipleri, kolonun veya rektumun iç duvarında oluşan küçük şişlikler gibi büyümelerdir. Genellikle zararsızdırlar ancak bazı türleri yıllar sonra kolon kanserine dönüşebilmektedir. Rutin kolonoskopi sırasında bulduklarında kolon polipleri çıkarılmalıdır. Polipler kanser olmasa da neredeyse tüm kolorektal kanserler polipten başlar.
Kolon poliplerinin yüzde kaçı kanserlidir?
Çoğu kolon polipinin kansere dönüşme potansiyeli vardır, bu nedenle kolonoskopi sırasında saptandıklarında çıkarılır. Ancak bunlardan çok azı aslında kansere dönüşüyor ve bunun gerçekleşmesi uzun zaman alıyor. Rutin kolonoskopiler poliplerin kansere dönüşme şansına sahip olmadan çıkarılmasını sağlar.
Kolorektal kanserlerin yaklaşık %75'i adenomatöz poliplerden başlar ve tüm kolon poliplerinin yaklaşık %80'i adenomlardır. Ancak adenomların yalnızca %5'i aslında kötü huyludur. Rastgele, ortalama büyüklükte bir kolon polipinin kansere dönüşme riskinin 10 yılda %8, 20 yılda ise %24 olduğu tahmin edilmektedir.
Kolon poliplerinin belirtileri nelerdir?
Çoğu kolon polipi ve birçok kolorektal kanser herhangi bir belirtiye neden olmaz. Bu nedenle tarama, yani belirtileriniz ortaya çıkmadan önce hastalıkların test edilmesi çok önemlidir. Genellikle belirtiler ortaya çıktığında polip çoktan kansere dönüşmüştür.
Nadir de olsa olası belirtiler şunlardır:
1-Kolorektal kanama belirtileri: Kanayan polipleriniz varsa, kakanızda veya sildiğinizde kan görebilirsiniz . Yavaş bir kanama gözle görülmeyebilir ancak bir süre sonra hissedebilirsiniz. Zayıflık ve yorgunluk gibi yan etkilere neden olan demir eksikliği anemisi geliştirebilirsiniz .
2-Açıklanamayan tuvalet alışkanlıklarında değişkenlik: Nadiren bazı kişilerde aniden kronik ishal veya kabızlık gelişir veya dışkıda aşırı mukus görülmeye başlar. Bu semptomların poliplerden çok daha olası nedenleri olduğundan kontrol muayne ile ayırıcı tanısı yapılmalı.
Kolon poliplerinin nedenleri?
Kolon poliplerinin çoğu sporadiktir, yani rastgele meydana gelirler. Bununla birlikte, bazı kişilerde kolon poliplerine neden olan, ailelerinden geçen kalıtsal sendromlar vardır. Bu sendromlar çok sayıda belirli polip türüne neden olabilir ve daha yüksek kanser riski taşıyabilir. Çevresel risk faktörleri, kolon sağlığınızı etkileyebilecek, nerede ve nasıl yaşadığınızla ilgili faktörlerdir. Bunlar fiziksel çevrenizi, sosyal çevrenizi ve yaşam tarzı alışkanlıklarınızı içerir.
Kolon poliplerine katkıda bulunabilecek risk faktörleri şunlardır:
Yaşlanma
Sigara içmek
Ağır alkol kullanımı
Yüksek yağlı, düşük lifli diyet
Egzersiz eksikliği
Obezite
Diyabet
Enflamatuar barsak hastalığı
Kolon polipleri nasıl teşhis edilir?
Kolon poliplerini bulmanın ve tanımlamanın en iyi yolu kolonoskopidir. Bu, ışıklı bir kamerayla kolonun içine bakan bir tanısal işlemdir. Bu prosedür kolonoskopi işlemi sırasında polipleri bulup çıkarmasına da olanak tanır. Kolonoskopi sırasında polipleri çıkarmak veya doku örnekleri almak için kolonoskoptan aletler geçirebilir. Bu örnekleri daha ileri çalışmalar için bir laboratuvara gönderirler. Bir patolog, türü belirlemek ve kanser hücrelerini kontrol etmek için polip örneklerini mikroskop altında inceler. Kolonoskopi bazı hazırlıkları ve anestezi kullanımını gerektirir ve bu bazı kişiler için zor olabilir.
Kolon polipleri nasıl tedavi edilir?
Standart tedavi, kolonoskopi sırasında saptanan poliplerin çıkarılıp temizlenmesidir. Neoplastik poliplerin çıkarılması kolorektal kansere yakalanma riskinizi %80 oranında azaltır. Ancak bir kez polip öyküsü olan kişide, muhtemelen tekrar polip oluşacaktır. Bu yüzden risk durumuna göre doktorlar sonraki taramayı planlar.