ԵԱՏՄ անդամակցությունը խանգարում է ՀՀ-ում ներդրումներ անելուն, իսկ 2017-ի $856,5 մլն-ի ներդրումները տնտեսության վրա էապես չեն ազդի. տնտեսագետ
Կառավարությունը ներկայացրել է ՀՀ-ում 2017 թ. իրականացված ներդրումային ծրագրերի վերաբերյալ հաշվետվություն, ըստ որի՝ ընդհանուր 856,5 մլն դոլար ծավալով ներդրումային ծրագրեր են եղել, որոնք իրականացվել են գերատեսչությունների համակարգման ոլորտներում:
Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի փորձագետ, տնտեսագետ Աշոտ Խուրշուդյանը, Tert.am-ի հետ զրույցում, անդրադառնալով թեմային, ասաց, որ այս ներդրումները ՀՀ տնտեսության վրա էական ազդեցություն չեն ունենա, ավելին՝ փոփոխություն չեն բերի նաև քաղաքացիների կյանքում:
Տնտեսագետը նկատեց, որ կառավարության ներկայացրածը օպերատիվ ցանկն է, այսինքն՝ դրանք տվյալ նախարարությունների տիրույթում գրանցված կազմակերպությունների կապիտալ ծախսերն են:
«Ամեն տարի սրանից շատ ներդրումներ լինում են ներքին ռեսուրսների հաշվին: Ազգային հաշիվների համակարգում սա արձանագրված է կապիտալի ներդրում տողում, այսինքն՝ նույնիսկ բոլորը չէ, մի մասն է: Ցանկանում եմ ասել, որ էական ոչ մի տարբերություն քաղաքացիները չեն զգա»,-ասաց նա:
Ինչ վերաբերում է իշխանությունների հայտարարությանը, թե վարչապետ Կարեն Կարապետյանին հաջողվել է իրականացնել խոստացած ներդրումները, Խուրշուդյանը նշեց, թե դա քաղաքական հայտարարություն ու հաշվետվություն է։
«2017 թ. հաշվետվությունը՝ Հայաստանում իրականացված ներդրումային ծրագրեր կատարողականի վերաբերյալ, եթե նայենք տնտեսագիտորեն, ապա մեր ընդհանուր հաշվեկշռում այդ թիվը միշտ եղել է: Տարի կա՝ սրանից ավելի մեծ ներդրումներ են եղել»,- բացատրեց Աշոտ Խուրշուդյանը:
Տնտեսագետը, խոսելով ՀՀ ներդրումային միջավայրի մասին, ասաց, թե ամեն բան պետք է դիտարկել համեմատության մեջ: Ըստ նրա՝ Հայաստանում շատ լավ չէ, բայց վատ էլ չէ, քանի որ, համեմատած մեր երկրի նման այլ երկրների հետ, լիբերալ է: Միևնույն ժամանակ, տնտեսագետը շեշտեց, որ ՀՀ-ում ներդրումների համար միշտ 2 խանգարող հանգամանք է եղել՝ քաղաքական գործոնները և իրավական դաշտը:
«Քաղաքական գործոնները խանգարել են, այսինքն՝ ինչպես են վերաբերվում ՀՀ-ին քաղաքական առումով: Նորություն չէ, որ Հայաստանի Հանրապետությունը ՌԴ-ի սատելիտ են համարում, ինչքան էլ Հայաստանն ինքնուրույն ու սուվերեն քաղաքականություն վարի: Ռուսական ներդրումներ ժամանակին շատ են եղել, սակայն այսօր ռուսական տնտեսության վիճակն էլ լավ չէ, ու ներդրումները պակասել են»,– ասաց նա:
Մյուս գործոնը, ըստ նրա, դատական համակարգի անկախությունն է։ «Այսինքն՝ ինչքանով են գրված օրենքները կիրարկվում: Ցանկացած ներդրողի համար կարևոր ցուցանիշ է դատական համակարգի անկախությունը, այսինքն՝ արդյոք կարո՞ղ են հարկ եղած դեպքում իրենց շահերը պաշտպանել տվյալ պետությունում, թե ոչ»,- ընդգծեց Աշոտ Խուրշուդյանը:
Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի փորձագետը չի կարող հայտարարել, թե ՀՀ-ում ներդրումային միջավայրն այնքան բարեհաջող է, որպեսզի երկրին վստահեն: Սակայն նա նկատեց, որ Վրաստանում ներդրումները կրկնակի շատ են Հայաստանում արված ներդրումներից, սա էլ այն պայմաններում, երբ ՀՀ մակրոտնտեսական միջավայրը Վրաստանից ավելի լավն է: Նրա գնահատմամբ՝ Վրաստանում ներդրումները շատ են, քանի որ աշխարհը հավանություն է տալիս նրանց ընտրած քաղաքական ուղեգծին:
Հարցին՝ ստացվում է, որ ՀՀ-ի՝ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելը խանգարում է ներդրումներ բերելուն, Աշոտ Խուրշուդյանը պատասխանեց. «ԵԱՏՄ-ն, իհարկե, խանգարում ՀՀ-ին: Բայց քաղաքական իշխանությունը ցանկանում է ԵԱՏՄ անդամակցությունը ներկայացնել՝ որպես առավելություն, որպես կապող օղակ, սակայն դեռևս դրա արդյունքները մենք չենք տեսնում»:
Հովսեփ Խուրշուդյանը, պատասխանելով հարցին՝ արդյո՞ք ԵԱՏՄ-ի անդամ երկրները ներդրումներ կատարում են Հայաստանում, ասաց, որ ԵԱՏՄ-ից միայն ՌԴ-ն է ներդրում անում: Միևնույն ժամանակ տնտեսագետը շեշտեց, որ ՌԴ տնտեսությունն էլ ներկայումս բավականին թուլացել է, ինչն իր ազդեցությունն է թողել ՀՀ-ում ներդրում անելու վրա:
Տնտեսագետը խոսեց նաև ուղղակի ներդրումների մասին և շեշտեց, որ այս պահին Հայաստան գումար է գալիս միայն եվրոպարտատոմսերի տեսքով, այսինքն՝ գումարը բյուջե է գալիս:
«Որոշ բանկեր թողարկել են եվրոպարտատոմսեր, կարելի է ասել, որ դեպի բանկային համակարգ վստահություն կա: Վստահում են նաև մակրոտնտեսական վիճակին, առայժմ այսքանն է: Ինչ վերաբերում է ուղղակի ներդրումների չափին՝ ասեմ, որ համեմատած նրա հետ, թե ինչքան տնտեսությունը կարող է ընդունել, քիչ չէ, պարզապես փոփոխություն տեղի ունեցավ վերջին տարիներին: Բան այն է, որ էականորեն պակասեցին ուղղակի ներդրումները և փոխարինվեցին բանկային համակարգի վարկավորմամբ»,- եզրափակեց Աշոտ Խուրշուդյանը: