Ενας κόσμος στα κάγκελα - Κοινωνικές εκρήξεις σε όλο τον πλανήτη

Από τις ΗΠΑ ως την Ευρώπη και από τη Λατινική Αμερική ως τη Νοτιοανατολική Ασία, οι κοινωνικές εκρήξεις ήταν ένα σύνηθες φαινόμενο για τη χρονιά που κλείνει – κι αυτό δεν θα αλλάξει το 2021, καθώς οι αιτίες παραμένουν παρούσες και οξύνονται

Μπορεί η Παγκόσμια Τράπεζα να αποφάσισε την αναβολή της προγραμματισμένης διάσκεψης, επικαλούμενη τις απρόβλεπτες εξελίξεις στο μέτωπο του κοροναϊού, δεν άλλαξε όμως τη θεματολογία της. Ετσι, ο τίτλος παραμένει «Η παγκόσμια αναταραχή», αποδεικνύοντας ότι ο διεθνής οργανισμός εκτιμά πως οι «εκρήξεις» που σημειώθηκαν και οι φωτιές που άναψαν στη διάρκεια του 2020 σε διάφορες χώρες και γωνιές του πλανήτη δεν θα σβήσουν. Πιθανότατα δε, σε αυτές να προστεθούν και άλλες, καθώς οι αιτίες που τις προκάλεσαν δεν έχουν εκλείψει.

Δεν πρόκειται, φυσικά, για κάτι καινούριο. Ηδη, για του λόγου το αληθές, τον περασμένο Ιούλιο η εταιρεία αποτίμησης κινδύνων Verisk Maplecroft προειδοποιούσε ότι ο κίνδυνος εκδήλωσης κοινωνικών αναταράξεων στο δεύτερο μισό του έτους και για τα επόμενα χρόνια είναι υπαρκτός και μεγάλος σε 37 χώρες - ενώ σε άλλες, η συνέχιση των αναταραχών χαρακτηριζόταν ως «αναπόφευκτη».

«Κάθε διαμαρτυρία είναι μοναδική, τροφοδοτούμενη κυρίως από την ανισότητα, τη διαφθορά και τη διάβρωση της εμπιστοσύνης προς τις πολιτικές ελίτ. Δεν πρόκειται για προβλήματα που μπορούν να λυθούν μέσα σε μια βραδιά. Πρόκειται για δομικά ζητήματα, η αντιμετώπιση των οποίων απαιτεί χρόνια ή και δεκαετίες», σημείωνε η ίδια εταιρεία πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας  Covid-19. Πλέον, είναι φανερό ότι σε όλα τα παραπάνω έχει προστεθεί και ένας παράγοντας τον οποίο οι περισσότεροι δεν είχαν καν φανταστεί, προκαλώντας ένα άνευ προηγούμενο σοκ στις κοινωνίες, την οικονομία, την ψυχολογία - σε όλη μας τη ζωή.

 

 

Υπό το παραπάνω πρίσμα, δεν χρειάζεται να απορεί κανείς από τη «διασπορά» των εστιών κοινωνικής έντασης στον πλανήτη - οι οποίες, βεβαίως, διαπλέκονται άμεσα τόσο με τις εξελίξεις στην οικονομία όσο και με τον πολλαπλασιασμό των γεωπολιτικών αντιθέσεων, ανταγωνισμών και συγκρούσεων. Συνθέτοντας ένα σκηνικό που κυριολεκτικά «μυρίζει μπαρούτι».

Οι περιπτώσεις που παρατίθενται εδώ είναι αντιπροσωπευτικές για τα όσα συμβαίνουν - σε καμία περίπτωση, όμως, οι μοναδικές.

Ηνωμένες Πολιτείες

Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου, θα έχει να αντιμετωπίσει πολλά ζητήματα, που δεν χωρούν καθυστερήσεις ή αναβολές. Ενα από αυτά είναι τα αιτήματα που έχει θέσει επιτακτικά το κίνημα των Black Lives Matter και των υποστηρικτών τους, το οποίο ξέσπασε μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ τον περασμένο Μάιο, συγκλόνισε τις ΗΠΑ και «άγγιξε» πολλές ακόμη χώρες. Ο νέος πρόεδρος καλείται όχι απλώς να επουλώσει τις πληγές και να δημιουργήσει κλίμα ενότητας, όπως έχει υποσχεθεί, αλλά και να τα καταφέρει εκεί όπου είχε αποτύχει ο πρώτος αφροαμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα. Εάν αυτό δεν γίνει, τότε ουδείς μπορεί να εγγυηθεί τη συνέχεια - ειδικά καθώς το αντίπαλο στρατόπεδο, των Proud Boys και λοιπών φανατικών ακροδεξιών, καραδοκεί.

Γαλλία

Το Σάββατο μάλλον είναι η ημέρα που προτιμούν οι Γάλλοι για τις συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις τους. Το τελευταίο «κύμα» προκλήθηκε μετά την ψήφιση του περιβόητου νόμου για την «Καθολική Ασφάλεια», που περιλάμβανε και το επίμαχο άρθρο για την απαγόρευση της φωτογράφισης και βιντεοσκόπησης των αστυνομικών δυνάμεων επί το έργον. Είχε προηγηθεί, όπως θα θυμούνται οι περισσότεροι, το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων», που ξέσπασε τον Νοέμβριο του 2018 και συνεχίστηκε στο μεγαλύτερο μέρος του 2019. Είχε μεσολαβήσει η έκρηξη την οποία πυροδότησε η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού - ασφαλιστικού συστήματος. Ετσι, αυτό που πρέπει να ανησυχεί τον Μακρόν και την κυβέρνησή του, ειδικά στην πορεία προς τις εκλογές του 2022, δεν είναι οι ημέρες που επιλέγονται για τις διαμαρτυρίες, αλλά η συχνότητα και βιαιότητά τους.

Αλβανία

Ο «αλβανικός Δεκέμβρης», όπως τον ονόμασαν πολλοί, ξέσπασε με μια αφορμή - φαινομενικά «ασήμαντη», αλλά ταυτόχρονα τόσο σημαντική, όπως συνέβη στις ΗΠΑ με τον Φλόιντ, αλλά και στην Ελλάδα με τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008. Ο 25χρονος νέος που έχασε τη ζωή του από πυρά αστυνομικού πυροδότησε βίαιες συγκρούσεις, που έφεραν στην επιφάνεια πολλά σοβαρά προβλήματα και ήρθαν να θυμίσουν πως εδώ εξακολουθεί να είναι Βαλκάνια…

Ταϊλάνδη

Οι οργανωτές των διαδηλώσεων οι οποίες συγκλονίζουν την Ταϊλάνδη εδώ και μήνες φαίνεται πως αποφάσισαν να κάνουν ένα διάλειμμα για τις γιορτές, προκειμένου να ξεκουραστούν και να ανασυγκροτηθούν. Δεν υπάρχουν πολλοί, όμως, που να πιστεύουν πως δεν είναι στις προθέσεις τους να επιστρέψουν το 2021, συνεχίζοντας να αμφισβητούν πιο έντονα από ποτέ ολόκληρο το παραδοσιακό σύστημα εξουσίας της χώρας. Από την κυβέρνηση του Πραγιούτ Τσαν-ότσα, του νυν πρωθυπουργού ο οποίος είχε ηγηθεί του πραξικοπήματος του 2014, μέχρι τον θεσμό της βασιλείας, ο οποίος θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα εξίσου «ιερός» όπως και για τους Αγγλους - οι οποίοι αυτή την περίοδο επέλεξαν να ξεσπάσουν «διαδηλώνοντας» στις χριστουγεννιάτικες αγορές.

 

 

 

Λατινική Αμερική

Θα δυσκολευτεί κανείς να βρει μια χώρα της Λατινικής Αμερικής η οποία να μην απειλείται με εκρήξεις και το 2021. Στη Βενεζουέλα, οι πρόσφατες εκλογές δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα, όπως δείχνει η συμμετοχή μόλις του 31% του λαού σε αυτές, αλλά και η μη αναγνώριση του αποτελέσματος από τους αντιπάλους του Νικολάς Μαδούρο. Στη Βολιβία, οι πανηγυρισμοί για τον θρίαμβο του MAS και την επιστροφή του Εβο Μοράλες από την εξορία δεν θα διαρκέσουν πολύ. Στη Χιλή, το πρόσφατο δημοψήφισμα, με το οποίο αποφασίστηκε η αλλαγή του συντάγματος του Πινοσέτ, άνοιξε τον δρόμο για ένα νέο γύρο σκληρής αντιπαράθεσης, αναφορικά με το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης, με τον λαό να απαιτεί να έχει λόγο. Οσο για τις δύο μεγαλύτερες χώρες, την Αργεντινή των «περονιστών» και τη Βραζιλία  του ακροδεξιού Μπολσονάρου, συνεχίζουν να βαδίζουν επί ξυρού ακμής.