Ustavni sud RS-a: Zakonom o ćirilici povrijeđeni nacionalni interesi Bošnjaka i Hrvata
Ustavni sud Republike Srpske (RS) utvrdio je da su određenim odredbama Zakona o zaštiti, očuvanju i upotrebi jezika srpskog naroda i ćiriličkog pisma RS-a povrijeđeni vitalni nacionalni interesi hrvatskog i bošnjačkog naroda, saopšteno je iz Suda u utorak (23. novembar).
U saopštenju se dodaje da se Zakonom favorizuje upotreba ćiriličnog u odnosu na latinično pismo, time što je predviđeno da se, za kulturne i druge manifestacije, koje se finansiraju ili sufinansiraju iz javnih sredstava, određuje obligatorno korišćenje ćiriličkog pisma, kao i da su predviđene kazne ukoliko se postupi suprotno.
"S obzirom na to da konstitutivni hrvatski i bošnjački narod nacionalni identitet ne povezuju sa ćiriličnim pismom, te kako im je ovakvim propisivanjem uskraćena sloboda u izboru načina ispoljavanja ove identitetske odrednice, zakonodavac je postupio suprotno obavezi da, na Ustavom utvrđen načini pod jednakim uslovima, obezbijedi garancije očuvanja nacionalnog identiteta pripadnika svih konstitutivnih naroda", stoji u saopštenju Ustavnog suda RS-a, jednog od entiteta u Bosni i Hercegovini (BiH).
U saopštenju se dodaje da propisivanje kazni za nepostupanje u skladu sa zakonskim odredbama dovodi hrvatski i bošnjački narod u neravnopravan položaj u uživanju prava garantovanih Ustavom, čime su narušene ustavne garancije kojima se obezbjeđuju nacionalna ravnopravnost i zaštita vitalnih interesa konstitutivnih naroda.
"Vijeće za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske je utvrdilo da ostali navodi iz dostavljenih obrazloženja Kluba delegata hrvatskog naroda i Kluba delegata bošnjačkog naroda ne ukazuju na povredu nijednog prava iz okvira zaštite vitalnog nacionalnog interesa bilo kojeg konstitutivnog naroda posebno", navodi se u saopštenju.
Ustavni sud RS-a, kako se navodi, smatra da povredu vitalnog interesa ne predstavlja činjenica to što je zakonodavac propustio da "u okviru jedinstvenog zakonskog rješenja uredi i odgovarajuće nematerijalno kulturno nasljeđe sa kojim se identifikuju druga dva konstitutivna naroda".
Klubovi Bošnjaka i Hrvata NSRS su 23. septembra pokrenuli pitanje zaštite vitalnog nacionalnog interesa jer, kako tvrde, Zakon nije u skladu sa Ustavom RS zbog toga što se jezik i pismo srpskog naroda favorizuje u odnosu na jezike i pisma druga dva konstitutivna naroda u RS-u.
Sporni zakon usvojen je u NSRS 15. septembra na Dan nacionalnog jedinstva, slobode i zastave Republike Srpske i Srbije.
Zakonom o zaštiti, očuvanju i upotrebi jezika srpskog naroda i ćiriličnog pisma u RS se uređuju sistem zaštite, očuvanja i način korišćenja jezika srpskog naroda i ćiriličkog pisma u ovom entitetu kao nematerijalnog kulturnog nasljeđa, odnosno kulturnog dobra od izuzetnog značaja, navodi se u članu 1. ovog Zakona, koji određuje i novčane kazne za kršenje pravila upotrebe ćiriličnog pisma.
Ranije su iz Kluba Bošnjaka u Vijeću naroda RS-a najavili da će apelaciju za ocjenu ustavnosti uputiti Ustavnom sudu BiH ukoliko Ustavni sud RS-a ne proglasi ovaj Zakon neustavnim.