Pasifik'teki STK'ler: Fransa'nın reform girişimi, Yeni Kaledonya halkına ihanettir
Pasifik bölgesinde faaliyet gösteren STK'lar, Fransız hükümetinin Hint-Pasifik'teki kolonisi Yeni Kaledonya'da yerel halkın seçimlerdeki etkisini azaltmaya yönelik anayasal reform tasarısını, Ada'nın yerlileri Kanaklara "ihanet" olarak görüyor.
Yeni Zelanda Radyosu'nun haberine göre, Pasifik Bölgesel Sivil Toplum Kuruluşları (PRNGOs) yayımladıkları bildiride bağımsızlık yanlılarının harekete geçtiği ve son 10 gündür şiddet olaylarının tırmanışta olduğu Fransız kolonisi Yeni Kaledonya'da barış ve sükunet çağrısı yaptı.
Bildiride Fransa'nın, bağımsızlık yanlısı Kanaklar ile 1988'de imzalanan Noumea Anlaşması'na aykırı hareket ettiği belirtildi.
En az 10 yıldır Ada'da yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının yolunu açan reform girişiminin eleştirildiği bildiride, bunun "Macron hükümetinin Ada'daki sömürgeci kontrolünü uzatmaya yönelik" bir adım olduğu vurgulandı.
Bildiride Kanak liderlerin Fransa hükümetine defalarca anayasal reform tasarısını geri çekme çağrısı yaptığı hatırlatıldı.
Çağrılara ve protestolara rağmen tasarının Fransız Senatosunda ve Ulusal Meclisinde oylandığı anımsatılan bildiride, Fransız hükümetinin bu tutumuyla Ada'da anlaşmalarla sağlanan "göreceli barış" dönemini tehlikeye attığı belirtildi.
Bildiride yerli halkın seçimlerdeki nüfuzunu azaltacak anayasal reform tasarısı, Fransa'nın kolonisi Yeni Kaledonya'daki Kanaklara "başka bir ihaneti" olarak değerlendirildi.
Ayrıca bildiride Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlılarıyla karşıtları arasında arabuluculuk yapması ve diyalog sürecinin inşasını takip etmesi için Birleşmiş Milletler'in (BM) ve Pasifik liderlerinin Ada'ya "tarafsız misyon" göndermesi istendi.
Fransız kolonisi Yeni Kaledonya'ya 1998'de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü verilmiş ve anlaşmada yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998'den önce Ada'da ikamet eden kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlandırılmıştı.
Yeni Kaledonya'yı OHAL'e götüren süreç
Yeni Kaledonya'da Fransız hükümetinin yerel halkın gücünü kırmaya neden olacak anayasal reform girişimine karşı çıkan bağımsızlık yanlıları, 13 Mayıs'tan itibaren harekete geçmişti.
Fransız hükümeti, başta başkent Noumea olmak üzere Ada'nın farklı noktalarında şiddet olaylarının tırmanmasının ardından bölgeye polis ve jandarma sevk etmeye başlamıştı.
Fransa Başbakanı Gabriel Attal, 15 Mayıs'ta sosyal medya platformu TikTok'un yasaklandığını ve Ada'da olağanüstü hal ilan edildiğini duyurmuştu.
Ada'da Fransız seçmen sayısını artıracak anayasal reformun yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir arada toplandığı Kongre'de kabul edilmesi gerekiyor.