Զզվանքի մեջ սեր, կեղտի մեջ սպիտակ, ցավի մեջ փորձ
Կուզեի, որ մեր լեզուներն ապակուց լինեին, որ չափազանց զգույշ խոսեինք: Ու հենց վիրավորեինք մեկին՝ լեզուն ճաքեր: Ու եթե մեր խոսքերը սիրունությունից ավելի ցածր հնչեին, թող լեզուները մի օր փշրվեին: Կամ էլ թող լեզուները ծաղիկի թերթիկներ լինեին, այնքան թափանցիկ, որ բերաններս բացեինք միայն այն ժամանակ, երբ լռությունից ավելի սիրուն ու կարեւոր բաներ ունենայինք ասելու: Ոչ թե քիչ խոսեինք, այլ շատ ասեինք: Հակառակ դեպքում թող թերթիկները չորանային ու թափվեին:
Մեկ էլ կուզեի, որ մարդկանց խոսքերն իրենց մարմինների վրա արտացոլվեին, տպվեին ու հենց դրանից կախված լիներ մարդու սիրունությունը:
Իսկ մենք բացում ենք շուրթերն ու այնտեղից դուրս է գալիս բառը, բայց դիմացինի ականջները թաքնվում են իբրեւ թե բաց ու ուշադիր լսող աչքերի ետեւում, ու այնքան փակ են, որ բառերը կորում են օդում, անհետանում, նորից տառերի վերածվում ու թափվում մեր գոգին: Մենք էլ թափ ենք տալիս զգեստի վրա մնացած տառերի փոշին ու ժպտում՝ ինքներս մեզ համոզելով, որ մեզ լսեցին ու հասկացան: Վախենում ենք ասել այն, ինչ ուզում ենք, դրա համար էլ չենք ստանում այն ինչ ուզում ենք:
Քաղաքն իր՝ իսկական կյանքից տարբեր դրվագներով իմ ամենասիրելի կինոն է: Բացօթյա սրճարանում նստած տղան արեւից կկոծում է աչքերն ու բարձր ծիծաղում՝ վառելով ծխախոտն ու կրակայրիչը դնելով սեղանին, սուրճի բաժակի ու իր արեւային ակնոցների կողքը: Նա ոչինչ չի ասում, միայն ծիծաղում է, իր դիմացը նստած աղջիկն էլ շնչակտուր ինչ-որ բան է պատմում, երկու ձեռքերը օդի մեջ շարժում՝ օգնելով բառերին ավելի արտահայտիչ դառնալ: Արեւն էլ ավելի է բացացնում աղջկա ոսկեգույն մազերի երանգը, ու խիտ խուճուճների միջով անցնելով՝ հասնում է տղայի վերնաշապիկի վրայի պատկերին: Նրանց սեղանի մոտով մի կին է անցնում. մոտ հիսուն տարեկան է, հագին բաց կապույտ վերնաշապիկ ու ջինսե կիսաշրջազգեստ: Կարեւորը «ամենաթրենդային» ծղոտե գլխարկն է կրում՝զարդարված վերնաշապիկի գույնի արհեստական ծաղիկներով: Արագ քայլերը չեն խանգարում նրան թարս հայացք նետել բարձր ծիծաղող տղայի վրա: Ու կապ չունի, որ կինը ուրիշ կողմ է նայում, նրա դիմացով անցնող երեխայի մաման է մեղավոր, որ նա խփվում է փոքրիկին ու նյարդայնանում՝ հասցնելով այս անգամ թարս հայացք նետել դեպի փոքրիկի մայրիկը:
Իսկ արեւը սկսում է ավելի ուժեղ վառել՝ շոգացնելով դեղին ավտոբուսի ուղեւորներին: Վարորդի կողքի պատուհանը բաց է, ու շոգից օդն այնքան հաստատուն է կանգնել, որ նույնիսկ վարելու ընթացքում բաց շագանակագույն վարագույրը չի շարժվում: Երրորդ նստատեղի մոտ կանգնած կինը դժգոհ նայում է նստած մեծահասակ տղամարդկանց՝ մտածելով` ի՞նչ անենք, որ մեծահասակ են, ինքը կին է, պիտի իրեն տեղ զիջեն: Չէ որ հայ կանանցից շատերի կամքն ու նպատակասլացությունն այսօր հենց հանրային տրանսպորտում է արտահայտվում, որ բրդբրդվելով շուտ ներս մտնեն ու տեղ զբաղեցնեն, մեկ էլ խանութների հերթերում, որ հաջողացնեն բոլորին շրջանցել: Իսկ անարդարորեն կնոջ տեղը զբաղեցրած այդ երկու տղամարդիկ պատուհանից հետեւում են իրենցից արագ հեռացող ծառերին ու շենքերին: Պատուհանի մոտ նստածն առաջինն է խախտում լռությունը՝
-Իսկ գիտես ի՞նչ, իրականում մարդ ոչ մեկին պետք չի, ու հետաքրքիր էլ չի ինչ-որ մեկին:
-Ի՞նչ ես խոսում այ մարդ... Նայի ինչ վառ արեւ ա երկնքում, ինչ պարզ օր ա, գոնե տեսնում ե՞ս:
-Հա, բայց մեկ-մեկ մարդն ուզում ա, որ մի ուրիշ մարդու պետք լինի, հասկանում ե՞ս:
Մենք ուզում ենք ինչ-որ մեկին պետք լինել, միայն ուզում ենք, պահանջում, ոտքերս գետնին խփում, իսկ մեզ ոչ ոք պետք չէ, կարեւորը մենք մենակ չմնանք, դրա համար էլ միայն խոսում ենք ու չենք լսում, ուղղակի նայում ենք ու ոչինչ էլ չենք տեսնում: Մենք միշտ ուզում ենք կիսատ լինել, որ գտնենք մեր երկրորդ կեսին ու հենց նույն վայրկյանին սկսենք պահանջել նրանից, որ ետ վերադարձնի մեր կիսատությունը: Դե որովհետեւ կիսատ լինելն ավելի հեշտ է, ի՞նչ կարիք կա ջանք գործադրել ու զարդարել դատարկությունը սեփական երանգներով, ավելի լավ է սպասել, որ քեզ պատրաստի քառակուսի ամաններով լցոնված գույն բերեն: Որովհետեւ մյուսի երանգները մեզ էլ հետաքրքիր չեն, մեզ միայն մի կոնկրետ, կայուն գույն է պետք: Երանգների երանգներն էլ չենք նկատում:
Նայում ենք լուսնին ու չենք տեսնում հակառակ կողմը, երբ տեսնում ենք մարդուն, երբեք չենք մտածում, ի՞նչ տեսք ունեն իր ոտքի մատները, չբացած «Ջերմուկի» շշի մեջ պղպջակները չենք նկատում, երբեք չենք մտածում, թե հավաքված անկողնու վրա գցած սավանի տակ ինչպե՞ս են «պառկած» բարձերը, չենք հասկանում որտե՞ղ են թաքնվում թռչունները մինչ առավոտյան ծլվլոցը: Չենք մտածում, թե լարերի միջով ո՞նց են հոսում ու ականջակալների մեջ հասնում երգերը, երբեք չենք իմանում, էլ ու՞մ մազերի մեջ են պարել մեր մազերում զբոսնող քամիները:
Անդադար խոսում ենք լույսից, բայց վախենում ենք փոխել մեր մութ սենյակի վառված լամպը: Քննադատում ենք քննադատողներին, որովհետեւ քննադատելը սխալ է: Երազում ենք, բայց միանգամից փախնում հենց իրականացման պահին, որովհետեւ վախենում ենք, որ այն կիրականանա մենք էլ առանց երազանք կմնանք: Իսկ հետո նորից նույն բանի մասին ենք երազում, կարեւորն էլ ավելի ուժեղ տառապելով ու մեղադրելով, որ կյանքը անարդար է: Մենք փակում ենք մեր զգացմունքները, ավելի լավ է խեղդվենք դրանցում, քան ասենք ամեն ինչ ոնց կա ու նորերի համար տեղ ազատենք:
Մթության մեջ լույս, զզվանքի մեջ սեր, կեղտի մեջ սպիտակ, հիասթափության մեջ հույս, ցավի մեջ փորձ, քայլելու մեջ կանգառ, վախի մեջ դռան թակոց, աչքերի մեջ արցունք, միապաղաղության մեջ ձմեռ, նամակի մեջ տառ, մենակության մեջ փնտրտուք, լռության մեջ իմաստ, սպասելու մեջ խեղդոց, կոշիկի մեջ գուլպա:
Աշխարհի տարբեր ծայրերում հենց այս վայրկյանին միաժամանակ նույն բանն է տեղի ունենում՝ մարդիկ սյունակ են կարդում, կրծոտում շուրթերը, բացում անձրեւանոցներ կամ լուսանկարվում, նայում երկնքին, հոգոց հանում, համբուրվում, կծում սենդվիչը…
Կուզեի, որ ուսերով գրկվեինք, ոչ թե ձեռքերով, շնչակտուր լսեինք ու առանց հոգնելու էլի ուզեինք լսել, լցվել: Կուզեի, որ տեսնեինք ու տեսնվեինք, սիրունությունը թերթերունքների, սպիերի, կնճիռների մեջ էլ փնտրեինք: Կուզեի, որ սիրահարվեինք անքնությանը, մեր սիրելի գրքերից պատեր շարեինք ու ձմռանը շնչեինք էջերի վրա, որ չսառեին: Հետո պոկեինք բոլոր գրքերի վերջին էջերը, որ կարողանայինք ինքներս պատկերացնել, թե ինչ եղավ: Կուզեի այնքան քայլեինք մեր սիրելի քաղաքներում, որ ոտքերը ցավից ուռեին: Կուզեի, եթե մնում ենք, ուրեմն հավերժ, իսկ եթե որոշում ենք հեռանալ՝ ուրեմն հենց հիմա: Կուզեի, որ լինեինք այնպիսին, ինչպիսին կանք ու ոչ թե հորինված: Կուզեի, որ ավելի ուժեղ սիրեինք, քան սերն է: Կուզեի պատրաստ լինեինք, որ մեր լեզուները կարող էին ապակուց լինել:
Լենա Գեւորգյանը Մեդիամաքսի լրագրող է:
Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել Մեդիամաքսի տեսակետներին: