Տավուշ-Ղազախ սահմանն արդեն դելիմիտացված է․ «լավագույն ձևն» ու Կիրանցի խնդիրը
Տավուշ-Ղազախ հատվածում սահմանային գծի վերարտադրումը ավարտվել է, համաձայնեցվել, ստորագրվել և այդ հատվածներում սահմանը համարվում է դելիմիտացված՝ հայտարարել են Հայաստանի վարչապետի աշխատակազմից։
Սահմանազատումն իրականացվել է 1976 թվականի քարտեզով, Ոսկեպար-Բաղանիս հատվածով անցնող ճանապարհն ամբողջությամբ մնալու է Հայաստանի տարածքում, Կիրանցում, սակայն, ճանապարհի տեղափոխման խնդիր է առաջանալու, որը նախատեսվում է լուծել առաջիկա 2-3 ամիսների ընթացքում։ Դելիմիտացված սահմանի երկայնքով առաջիկա 8-9 օրերի ընթացքում սահմանապահներ կտեղակայվեն, Կիրանցի «առավել զգայուն հատվածում» սահմանապահները կտեղակայվեն ավելի ուշ՝ «որոշ մանրամասների լրացուցիչ ճշգրտումից» հետո։
պաշտոնական
Մայիսի 15-ի երեկոյան Հայաստանի արտգործնախարարությունը տեղեկացրել է՝ հայ-ադրբեջանական սահմանին տեղի է ունեցել Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանային հանձնաժողովների 9-րդ հանդիպումը, փոխվարչապետներ Մհեր Գրիգորյանի և Շահին Մուստաֆաևի գլխավորած պատվիրակությունները, հաշվի առնելով տեղանքում գեոդեզիական չափումներով հստակեցված կոորդինատները,
«ԽՍՀՄ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի 1976 թվականի տեղագրական քարտեզի համաձայն, որը հերթապահության ընթացակարգ է անցել 1979 թվականին, համաձայնեցրել են անմիջականորեն Բաղանիս (ՀՀ) – Բաղանիս Այրում (ԱՀ), Ոսկեպար (ՀՀ) – Աշաղը Ասկիպարա (ԱՀ), Կիրանց (ՀՀ) – Խեյրումլի (ԱՀ) և Բերքաբեր (ՀՀ) – Կըզըլ Հաջիլի (ԱՀ) բնակավայրերի միջև սահմանագծի առանձին հատվածների համատեղ կազմված Արձանագրություն-Նկարագրությունը՝ Խորհրդային Միության փլուզման պահի դրությամբ գոյություն ունեցող իրավաբանորեն հիմնավորված միջհանրապետական սահմանին համապատասխանեցնելու նպատակով»:
Հանդիպման արդյունքում համատեղ Արձանագրություն է ստորագրվել։
Կիրանցի խնդիրը
Վարչապետի աշխատակազմից պարզաբանել են՝ սահմանազատման արդյունքում Կիրանցում ճանապարհի տեղափոխման խնդիր է առաջացել։
«Արմենպրես» պետական լրատվական գործակալության հարցին՝ Կիրանցում նոր ճանապարհ կառուցելու, տներ օտարելու հարց ծագելո՞ւ է, Կառավարությունից պատասխանել են.
«Կիրանցի երեք կոորդինատները տեղորոշվել են համակարգչային եղանակով, և սյուները կտեղադրվեն ավելի ուշ:
Կիրանցի համար նպաստավոր լուրը մասնավորապես այն է, որ մոտ 25 հեկտար գյուղատնտեսական նշանակության հողեր, որոնք վերջին 33 տարում անհասանելի են եղել Կիրանցի համար, կվերադարձվեն գյուղին:
Սահմանի նկարագրությունն այնպիսին է, ինչպիսին կա 1976 թվականի քարտեզով: Ինչպես ասվել է, ճանապարհի տեղափոխման խնդիր, այո, առաջանալու է, որը հնարավոր է իրականացնել 2-3 ամսում»:
Վարչապետի աշխատակազմից հավելել են՝ առաջիկայում կհիմնանորոգվի նաև Կիրանցի համար այլընտրանքային՝ Հ-26 ավտոճանապարհից դեպի Աճարկուտ, ապա Կիրանց տանող ճանապարհը:
Կիրանցի վարչական ղեկավարն ու գյուղացիներն ավելի վաղ ահազանգել էին, որ այս երեք կետերից մեկը գյուղի դպրոցի հատվածում են (դպրոցը մի քանի տասնյակ մետրի վրա է Ադրբեջանի հետ խորհրդային սահմանից), մյուս երկուսը կամրջի ու մի քանի մասնավոր տների հատվածներում են, որ ենթադրաբար Ադրբեջանին կանցնեն։
Կառավարությունը վստահեցրել է՝ գույքային խնդիրների ծավալը մեծ չի լինի, և պետությունը բոլոր նման դեպքերում կփոխհատուցի քաղաքացիների կրած վնասները, ըստ նրանց նախընտրության՝ գույքային կամ ֆինանսական եղանակով: Կառավարության ներկայացուցիչները առավոտից կգույքագրեն հնարավոր խնդիրները և կսկսեն քննարկումները Կիրանցի բնակիչների հետ:
Ոսկեպար և Բերքաբեր
Ոսկեպարում նախորդ օրերին ահազանգում էին՝ սահմանազատումից հետո գյուղի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի սահմանազատումից և ադրբեջանական ուժերի տեղակայումից հետո անհասանելի է դառնալու։ Խոսակցություններ էին տարածվում, թե Հայաստանը կորցնելու է նաև Ոսկեպար-Բաղանիս հատվածող անցնող՝ ռազմավարական նշանակության ճանապարհը։
Կառավարությունից հերքել են՝ «ոչ միայն եկեղեցու, այլև Ոսկեպար-Բաղանիս ԽՍՀՄ ժամանակների ճանապարհի հարցը լուծվել է լավագույն ձևով»․ ճանապարհն ամբողջությամբ Հայաստանի տարածքում է, եկեղեցին՝ նույնպես։ Սահմանագիծը գտնվում է թե ճանապարհից և թե եկեղեցուց բավականին հեռու:
«Բերքաբերում ոչ մի զգայուն իրավիճակ չկար և չկա», – հավելել է վարչապետի աշխատակազմը:
ինչո՞ւ 1976-ի քարտեզներով
Սահմանազատումն իրականացվել է 1976 թվականի քարտեզներով․ սա արդեն պաշտոնապես հաստատված իրողություն է։
Վարչապետի աշխատակազմից պարզաբանել են՝ այս քարտեզները Խորհրդային Միության փլուզման պահին դե յուրե իրավական հիմք ունեցողն են․ «Հայաստանի կառավարության համար սկզբունքային է եղել մոտեցումը, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ոչ թե նոր սահման է ստեղծվում, այլ վերարտադրվում է ԽՍՀՄ փլուզման պահին դե յուրե գոյություն ունեցած սահմանը։ Այս հատվածներում սահմանային գծի վերարտադրումը ավարտվել է, համաձայնեցվել, ստորագրվել, և այդ հատվածներում սահմանը համարվում է դելիմիտացված»:
զորքի փոխարեն՝ սահմանապահներ
Կառավարության փոխանցմամբ, առաջիկա 8-9 օրերի ընթացքում երկու կողմերի սահմանապահները կանգնելու են համաձայնեցված սահմանի վրա։ Կիրանցի առավել զգայուն հատվածում սահմանապահները տեղակայվելու են ավելի ուշ․ «Այդտեղ որոշ մանրամասներ ենթակա են լրացուցիչ ճշգրտման»:
«Պրոցեսը պետք է շարունակվի նույն տրամաբանությամբ», – հավելել է Փաշինյանի աշխատակազմը։
ի՞նչ է սա նշանակում
Անդրադառնալով մեղադրանքներին, թե սահմանազատման ընթացիկ գործընթացը միակողմանի զիջում է Հայաստանի կողմից, որը հղի է անվտանգային սպառնալիքներով Բաղանիս, Ոսկեպար, Կիրանց և Բերքաբեր գյուղերի համար, Կառավարությունից հայտարարել են․
«Դելիմիտացված սահման ունենալը չի կարող երկրի կամ որևէ բնակավայրի անվտանգության սպառնալիք դառնալ: Ընդհակառակը, նման սահմանագիծը չեզոքացնում է սպառնալիքը»։ Ինչ վերաբերում է զիջմանը, Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա իրականացվող սահմանազատումը, ըստ նույն աղբյուրի, «չի կարող զիջում համարվել, որովհետև վերարտադրվում է այն սահմանը, որը մենք ունենք, որը մեր միջազգայնորեն ճանաչված սահմանագիծն է»:
տե՛ս Ի՞նչ է լինելու սահմանազատումից հետո
«Պրոցեսը պետք է շարունակվի նույն տրամաբանությամբ և սկզբունքներով նաև սահմանի մնացած հատվածներում», – հավելել է Կառավարությունը:
Հիշատակված մեղադրանքները հնչում էին Տավուշի հոգևորականների և Երևանից ժամանած ընդդիմադիր գործիչների գլխավորած բողոքի ցույցերին։ Մայիսի 9-ից այդ ցույցերը շարունակվում են արդեն Երևանում․ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանի գլխավորած շարժումն այժմ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականն է պահանջում։
տե՛ս
Ա՛ջ, ա՛ջ, ա՛ջ․ տերտերը հանրահավաքով մտավ Երևան
Բացառել հակառուսականությունը. հանրահավաք Երևանում
The post Տավուշ-Ղազախ սահմանն արդեն դելիմիտացված է․ «լավագույն ձևն» ու Կիրանցի խնդիրը first appeared on Epress.am.