Ρίχνοντας «φως στην ουτοπία»
Επισήμως, οι παριστάμενοι συγκεντρώθηκαν για την παρουσίαση του βιβλίου «Κυνηγημένοι από την Ιστορία» (εκδόσεις Επίκεντρο) του Γιάννη Λασκαράκη. Ανεπισήμως, ωστόσο, αρκετός από τον κόσμο που εμφανίστηκε χθες στο κεντρικό βιβλιοπωλείο της Αθήνας ήρθε για να δει από κοντά ένα επίκαιρο συναπάντημα: «Είμαι η μόνη μη υποψήφια Πρόεδρος εδώ», είπε όταν έφτασε η Ντόρα Μπακογιάννη – και άδικο δεν είχε: στο πάνελ, εκτός του συντονιστή Μιχάλη Μητσού και της ίδιας, βρίσκονταν τρία πρόσωπα που έχουν ακουστεί κάποια στιγμή ή ακούγονται ακόμα και αυτές τις μέρες για την Προεδρία της Δημοκρατίας: η Αννα Διαμαντοπούλου, ο Σταύρος Μπένος και ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Στο κοινό ήταν η σημερινή Πρόεδρος, Κατερίνα Σακελλαροπουλου, μαζί με μια σειρά από βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. «Τόσοι πρόεδροι εδώ», είπε για του λόγου το αληθές ο Στέφανος Τζουμάκας σε μια παρέα πρώην συντρόφων του από το ΠΑΣΟΚ, την ώρα που στην αίθουσα είχαν ήδη γίνει οι απαραίτητες χειραψίες και δεν έπεφτε καρφίτσα.
Αναπάντεχο αντάμωμα
Με τρόπο ταιριαστό στο αναπάντεχο αντάμωμα, όλη η παρουσίαση του βιβλίου θα μπορούσε να είναι αλληγορική –ακόμα και ο τίτλος του «κούμπωνε» στην περίσταση. «Η μεγάλη ιστορία συμπλέκεται με τη μικρή», είπε ο Ευάγγελος Βενιζέλος για το περιεχόμενό του, περιγράφοντάς το ως ένα εμβληματικό μνημόσυνο στον Νίκο Θέμελη – ο Σημίτης ήταν ωσεί παρών στην εκδήλωση, με αναφορές στην απώλειά του σχεδόν από όλους τους ομιλητές. «Εχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν κόσμο που και στο επίκεντρο της δύσης γίνεται συγκρουσιακός. Εχει σημασία να προετοιμαστούμε για να αντιμετωπίσουμε μια αλλαγή συνθήκης που δεν μας αφορά τοπικά, αλλά στη μεγαλύτερη δυνατή κλίμακα», συνέχισε ο Βενιζέλος. Περιγράφοντας, χωρίς να το επιδιώκει, και τα χαρακτηριστικά που θα μπορούσε να έχει ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Για την Αννα Διαμαντοπούλου, που μίλησε για την πολιτική που αποκτά ζωή μέσα από τους ήρωες του βιβλίου, που μιλά για δύο οικογένειες από την Κρήτη και την Ανατολική Θράκη από το 1880 έως το 1923. «Η πατρίδα είναι η εθνική ταυτότητα», ανέφερε, φέρνοντας ως παράδειγμα τον Διχασμό που ενίοτε δυστυχώς αναβιώνει μέχρι σήμερα» – ένα κομμάτι του, κοινοβουλευτικό μεν αλλά συμβολικό δε, θα δούμε στην περίπτωση που η επιλογή για την Προεδρία δεν μπορεί να συγκεντρώσει τη μέγιστη δυνατή συναίνεση. Ενας λογοτέχνης όπως ο Λασκαράκης, είπε ο Μπένος, δεν χρειάζεται να φυλάει τα νώτα του όπως ένας επαγγελματίας ιστορικός. Δίνει, είπε, ευκολότερα «φως στην ουτοπία».
Η σημασία της συγκυρίας
Χαμογελαστή, η Μπακογιάννη αναγνώρισε την παρουσία της Σακελλαροπούλου στην αίθουσα από μικροφώνου και ξεκίνησε να μιλάει για το βιβλίο θυμίζοντας πως, όπως και ο Λασκαράκης, μεγάλωσε και εκείνη σε ένα σπίτι με τη φωτογραφία του Ελευθερίου Βενιζέλου – στάθηκε δε, στη σημασία της συγκυρίας και στη διορατικότητα των ηγετών, που είχε και ο Σημίτης, ο οποίος στον δικό του επίλογο συμβούλευσε στην παράταξή του ότι τις ευκαιρίες πρέπει να τις αρπάζει κανείς όταν του δίνονται. Τη σημασία, με άλλα λόγια, τολμηρών επιλογών, σε μια περίοδο που οι «ρωγμές στο οικοδόμημα της ΕΕ είναι σαφείς και όλο και μεγαλύτερα τμήματα των λαών ζητούν λιγότερη και όχι περισσότερη Ευρώπη». Παράλληλα, η Μπακογιάννη τόνισε πως «οι λαοί δεν κρίνονται μόνο από τους αγώνες τους, αλλά από τις επιλογές τους», ωστόσο «έχουν τη δυνατότητα να υπερβαίνουν την ιστορία που τους κατατρέχει». Οπως ακριβώς και οι ηγέτες τους, μπορεί να πει κανείς, όταν βρίσκονται μπροστά σε μια κρίσιμη απόφαση. Εφόσον το θελήσουν.