Καταδίκη πασίγνωστης εταιρείας για… χρηματοδότηση παραστρατιωτικών ομάδων

Εκτελεσθέντες εργαζόμενοι, εξαφανισμένες κόρες και βασανισμένες σύζυγοι ήρθαν να στοιχειώσουν –ξανά- μια από τις πιο αμφιλεγόμενες πολυεθνικές εταιρείες στον πλανήτη, καθώς ήταν τα τραγικά θύματα των πρακτικών του κολοσσού για να αυξήσει τα κέρδη του.

Πρίν λίγες μέρες δικαστήριο στις ΗΠΑ επέβαλε στην εταιρεία Chiquita Brands International να καταβάει αποζημίωση-μαμούθ σε θύματα παραστρατιωτικής βίας στην Κολομβία.

Υπενθυμίζεται ότι η Chuiqita είναι η συνέχεια της διαβόητης United Fruit, η οποία από τα τέλη του 19^ου αιώνα έπαιζε καταλυτικό ρόλο στην οικονομική και πολιτική ζωή αρκετών χωρών της Λατινικής Αμερικής, με τραγικές συνέπειες.

Ειδικότερα, το ομοσπονδιακό δικαστήριο της Φλόριντα δήλωσε ότι η εταιρεία πρέπει να πληρώσει 38,3 εκατ. δολ. ως αποζημίωση στις οικογένειες οκτώ Κολομβιανών ανδρών που σκοτώθηκαν από τις Ηνωμένες Δυνάμεις Αυτοάμυνας της Κολομβίας (AUC).

Γιατί όμως μια εταιρεία που παράγει μπανάνες να εμπλακεί σε μια τέτοια εγκληματική ιστορία;

Η AUC ιδρύθηκε το 1997, κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο τραγικές φάσεις της εμφύλιας σύγκρουσης στην Κολομβία, κατά την οποία η κυβέρνηση βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο με αριστερές αντάρτικες δυνάμεις, δεξιούς παραστρατιωτικούς και εγκληματικές οργανώσεις.

Αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο μιας ένοπλης κομμουνιστικής επανάστασης στη χώρα, Κολομβιανοί γαιοκτήμονες και ακροδεξιές ομάδες -με σημαντικότερη την AUC- είχαν συγκρότησαν αποσπάσματα θανάτου για να χτυπήσουν ομάδες αριστερών ανταρτών. Η οργάνωση μάλιστα είχε συμπεριληφθεί στη λίστα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Στο ζενίθ της, η AUC μπορούσε να κινητοποιήσει δεκάδες χιλιάδες μαχητές και χρηματοδοτούνταν σε μεγάλο βαθμό από τη διακίνηση ναρκωτικών.

Το δικαστήριο αποδέχτηκε το επιχείρημα ότι τα χρήματα που μεταφέρθηκαν στους παραστρατιωτικούς χρησιμοποιήθηκαν για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου όπως ανθρωποκτονίες, απαγωγές, εκβιασμοί, βασανιστήρια και εξαφανίσεις.

Σε μια περίπτωση, η εκτέλεση ενός εργάτη σε φυτεία μπανάνας «David» από δεξιούς παραστρατιωτικούς το 1997 ήταν εξαιρετικά βίαιη.

Λίγα λεπτά αφότου το λεωφορείο του σταμάτησε σε ένα σημείο ελέγχου στην παράκτια περιοχή της Ουράμπα, τον έσυραν, τον ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου μπροστά στα μάτια των συνεπιβατών του και τον πέταξαν στην άκρη του δρόμου – όπου οι δολοφόνοι του κάλυψαν το πτώμα του με φύλλα από μπανανιά. Οι αγελάδες αργότερα θα τρέφονταν με το σώμα του, σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα.

Η βαρβαρότητα δεν τελείωσε εκεί. Η κόρη και η κουνιάδα του εξαφανίστηκαν εβδομάδες αργότερα και δεν βρέθηκαν ποτέ ξανά. Αφού απειλήθηκαν και άλλη μέλη της οικογένειας, τελικά, όσα απέμειναν εγκατέλειψαν οριστικά την περιοχή.

Υπερασπιστής της εταιρείας, άνθρωπος του Ομπάμα

Δεν είναι όμως η πρώτη δικαστική σφαλιάρα για τον πολυθνικό κολοσσό.

Σε άλλη δικαστική υπόθεση του 2007, η εταιρεία παραδέχτηκε ότι πλήρωσε 1,7 εκατ. δολ. για προστασία στην AUC και έτσι δέχτηκε να πληρώσει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ πρόστιμο 25 εκατομμυρίων δολαρίων.

Σε εκεινη την υπόθεση κατά του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, η εταιρεία παραδέχτηκε ότι πραγματοποίησε περισσότερες από «100 πληρωμές στην AUC. Η Chiquita κατέγραψε τις πληρωμές AUC ως «υπηρεσίες ασφαλείας», αν και η εταιρεία δεν έλαβε ποτέ πραγματικές υπηρεσίες από αυτές τις πληρωμές, σύμφωνα με δελτίο τύπου του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ εκείνη την εποχή.

Ο Έρικ Χόλντερ, ο οποίος εκπροσώπησε την Chiquita στη δίκη του 2007 προτού υπηρετήσει ως Γενικός Εισαγγελέας των ΗΠΑ υπό τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, είπε τότε στο δικαστήριο ότι: «Η εταιρεία έπρεπε να πληρώσει διάφορες τρομοκρατικές ομάδες για περισσότερα από 15 χρόνια, επειδή αυτές ήταν οι ομάδες που έλεγχαν την περιοχές στις οποίες δραστηριοποιήθηκε η εταιρεία. Όχι η κολομβιανή κυβέρνηση».

Ωστόσο, σε εκείνη τη δίκη, η εταιρεία κατέληξε να παραδέχεται σε μια συμφωνία ένστασης ότι συνέχισε πρόθυμα να πληρώνει το AUC ακόμα και μετά την κήρυξη της ομάδας τρομοκρατική οργάνωση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ το 2001 και ακόμη και αφού ένας ανώτερος διευθυντής υπέβαλε ένσταση.

Οι δικηγόροι των ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι η Chiquita είχε κέρδη 49,4 εκατ. δολαρίων από τις δραστηριότητές της στην Κολομβία μεταξύ 1997 και 2004.

Το επιχείρημα της εταιρείας

Η Chiquita υποστήριξε στην υπεράσπισή της -τόσο στην τελευταία υπόθεση όσο και σε εκείνη του 2007- ότι η ίδια ήταν θύμα, καθώς είχε αναγκαστεί να πληρώσει τα χρήματα προστασίας AUC.

Αν και αυτό το επιχείρημα δεν ήταν αρκετό για να πείσει το δικαστήριο ότι είχε ενεργήσει «όπως ένας λογικός επιχειρηματίας θα είχε ενεργήσει υπό τις περιστάσεις», η εταιρεία είπε στο CNN μετά την τελευταία ετυμηγορία ότι παρέμενε «σίγουρη ότι η νομική μας θέση θα επικρατήσει τελικά».

«Η κατάσταση στην Κολομβία ήταν τραγική για τόσους πολλούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επηρεάστηκαν άμεσα από τη βία εκεί, και οι σκέψεις μας παραμένουν με αυτούς και τις οικογένειές τους. Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει την πεποίθησή μας ότι δεν υπάρχει νομική βάση για αυτούς τους ισχυρισμούς», ανέφερε η δήλωση.

Πάντως, ο γενικός σύμβουλος της EarthRights International, Μάρκο Σάιμονς,  χαιρέτισε την ετυμηγορία ως «ένα ισχυρό μήνυμα προς τις εταιρείες παντού: το κέρδος από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν θα μείνει ατιμώρητο».

Ο Σάιμονς εξήρε επίσης το θάρρος των οικογενειών που επικράτησαν εναντίον μιας μεγάλης αμερικανικής εταιρείας στη δικαστική διαδικασία.

Με πληροφορίες από Aljazeera, CNN