COVID-19: Ο πραγματικός (;) λόγος που αποσύρθηκε το εμβόλιο της AstraZeneca

Αρχικά υπήρξε αιφνιδιασμός, στη συνέχεια απορία και ισχυρές δόσεις καχυποψίας. Η συζήτηση για την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά των εμβολίων επανήλθε στο προσκήνιο, ευτυχώς, σε μια περίοδο που τα συστήματα Υγείας δεν αντιμετωπίζουν τη μεγάλη πίεση που η πανδημία του κορονοϊού προκάλεσε προ μερικών ετών.

Μερικές επεξηγήσεις ειδικών, για το πώς λειτουργούν οι παγκόσμιες αγορές εμβολίων, δείχνουν να επιβεβαιώνουν τους λόγος που αναφέρει η βρετανοσουηδική πολυεθνική φαρμακευτική και βιοτεχνολογική εταιρεία για την απόσυρση των σκευασμάτων της.

Σύμφωνα με την AstraZeneca οι λόγοι που την οδήγησαν στην απόσυρση ήταν η μειωμένη ζήτηση και πλεόνασμα νέων εμβολίων. Ουσιαστικά αυτό που λέει είναι πως οδηγήθηκε στην απόφαση αυτή για εμπορικούς λόγους.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ανακοίνωσε στις 7 Μαΐου ότι το εμβόλιο δεν έχει πλέον άδεια χρήσης, με την Κομισιόν να αναφέρει ότι δεν είναι ασυνήθιστες οι αποσύρσεις άδειας κυκλοφορίας φαρμάκων ή εμβολίων για τους προαναφερθέντες λόγους.

Κατακόρυφη πτώση της ζήτησης

Πράγματι, η ζήτηση για εμβόλια COVID-19 έχει μειωθεί δραστικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNICEF το 2021 αγοράστηκαν συνολικά 11 δισεκατομμύρια δόσεις. Το 2022, 8 δισεκατομμύρια και το 2023, 400 εκατομμύρια δόσεις.

Με την πανδημία να βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία και τη μεγάλη πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού να έχει πλέον είτε εμβολιαστεί, είτε νοσήσει, είτε και τα δύο, η ζήτηση για εμβόλια συνεχίζει την καθοδική της πορεία.

Βεβαίως ο ιός συνεχίζει να κυκλοφορεί και να εξελίσσεται με παραλλαγές και υποπαρραλαγές. Αυτό οδήγησε σε επικαιροποίηση της εμβολιαστικής κάλυψης εναντίον νέων στελεχών της COVID-19. Υπό τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται τα mRNA εμβόλια απέκτησαν προβάδισμα στην αγορά καθώς είχαν τη δυνατότητα γρηγορότερης παραγωγής επικαιροποιημένων εμβολίων έναντι άλλων τεχνολογιών (όπως αυτή της AstraZeneca).

Μάλιστα, όπως έγινε γνωστό στις αρχές Νοεμβρίου (2023), η AstraZeneca έστρεψε τις έρευνες της στη παραγωγή φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου 2 και άλλων καρδιομεταβολικών νοσημάτων προσδοκώντας προφανώς μεγαλύτερα κέρδη.

Θρομβώσεων το… ανάγνωσμα

Η απόσυρση των εμβολίων της Astra ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά και αυτών που αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό τα εμβόλια αλλά και των αρνητών. Τα περιστατικά θρομβώσεων που καταγράφηκαν αν και σπάνια προκάλεσαν θάνατο ή ιατρικές επιπλοκές σε πολλούς πολίτες σε όλο τον κόσμο. Η AstraZeneca μάλιστα έχει μηνυθεί από τα φερόμενα θύματα και συγγενείς με τους ειδικούς να επισημαίνουν πως πρόκειται για 1-3 περιπτώσεις ανά 100.000.

Ο επιδημιολόγος του ΕΟΔΥ Θεόδωρος Λύτρας σχολιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις στο Χ τονίζει πως «ήδη από τις 7 Απρίλη 2021 (!) ο EMA επισήμανε ως πιθανή πολύ σπάνια παρενέργεια του εμβολίου AZ αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως σύνδρομο VITT (Vaccine-induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia)» συμπληρώνοντας «οτι αναγνωρίστηκε μια τόσο σπάνια παρενέργεια αποτελεί τεράστια επιτυχία της φαρμακοεπαγρύπνησης, που αποδεικνύει ότι λειτουργεί και διασφαλίζει την ασφάλεια των εμβολίων».

Στο ερώτημα γιατί δε το είδαμε αυτό στις μελέτες απάντησε «διότι η αρχική μελέτη του εμβολίου AZ συμπεριέλαβε ~25.000 άτομα, άρα δε θα μπορούσε να ανιχνεύσει μια τόσο σπάνια παρενέργεια».

Καθησυχαστικός (ANT1) εμφανίστηκε ο αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Γκίκας Μαγιορκίνης.

«Λέω υπεύθυνα ότι όσοι δεν εκδήλωσαν την παρενέργεια μέσα στις πρώτες 30 ημέρες δεν έχουν να φοβούνται απολύτως τίποτα. Είναι 10 φορές πιο πιθανό να πεθάνουμε σε ατύχημα πηγαίνοντας στη δουλειά μας παρά από παρενέργειες του συγκεκριμένου σκευάσματος».

Ο πρόεδρος του ΕΟΦ, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, επισήμανε (ΕΡΤ) ότι «είναι πολύ σπάνιο να προκαλέσει θρομβώσεις σε άτομα με θρομβοπενία, δηλαδή με πολύ μειωμένα λευκοκύτταρα και αιμοπετάλια» και πρόσθεσε ότι «οποιοσδήποτε κίνδυνος υπήρχε για παρενέργειες αφορούσε τις πρώτες δύο με τρεις εβδομάδες, από εκεί και πέρα δεν υπάρχει καμία παρενέργεια».

Τρεις θάνατοι στην Ελλάδα – Η αγωγή κατά της εταιρείας και του ελληνικού δημοσίου

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Αθηνά Λινού, καθηγήτρια Επιδημιολογίας, έχουν καταγραφεί τρεις θάνατοι γυναικών και τα περιστατικά των επιπλοκών υπολογίζονται σε πάνω από εκατό. Σημειώνεται ότι χορηγήθηκαν περίπου 400.000 δόσεις από το εμβόλιο.

Ο Αλέξανδρος Μεταξάκης, στον οποίο εμφανίστηκε η σπάνια παρενέργεια του εμβολίου, εξήγησε ότι περίπου 15 ημέρες μετά τον εμβολιασμό του με το προϊόν της AstraZeneca έπαθε δύο θρομβώσεις και αναγκάστηκε να υποβληθεί σε χειρουργεία.

Η περιπέτειά του κράτησε εννέα μήνες, ενώ έχει ήδη καταθέσει αγωγή κατά της εταιρείας και του ελληνικού δημοσίου, η οποία εκδικάζεται στις 10 Οκτωβρίου.

«Από την εταιρεία και το ελληνικό δημόσιο δεν επικοινώνησε ποτέ κανένας μαζί μου», επεσήμανε (ΑΝΤ1) ο κ. Μεταξάκης και ανέφερε ότι σε επικοινωνία που είχε με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού μετά τα χειρουργεία στα οποία υπεβλήθη «μου είπαν να κάνω και τη δεύτερη δόση και ταλαιπωρήθηκα επί 7 μήνες γιατί προσπαθούσα να βγάλω ένα έγγραφο το οποίο να λέει ότι δεν πρέπει να κάνω τη δεύτερη δόση».