Πώς ο κοροναϊός «εξαφάνισε» τη γρίπη από την Ευρώπη και την Ελλάδα
Την κοινή γρίπη από την Ευρώπη φαίνεται να έχει εξαφανίσει έστω και εμμέσως η πανδημία του κοροναϊού, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία που είναι διαθέσιμα από τις αρχές του Οκτωβρίου, από την περίοδο δηλαδή που τα κρούσματα αρχίζουν συνήθως να αυξάνονται. Για τους ειδικούς, ο μικρός αριθμός των κρουσμάτων δεν είναι ανεξήγητος. Το λόκνταουν, η χρήση της μάσκας και άλλα μέτρα προσωπικής υγιεινής, όπως το πλύσιμο των χεριών, φαίνεται να έχουν συμβάλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στον περιορισμό της μετάδοσης της νόσου.
Οι ειδικοί επισημαίνουν παράλληλα πως είναι ακόμη νωρίς για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, καθώς θα χρειαστούν εβδομάδες ή ακόμη και μήνες για να φτάσει η καμπύλη των κρουσμάτων της κοινής γρίπης στην κορυφή της. Σύμφωνα πάντως με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει από 54 περιοχές της Ευρώπης το Flu News Europe, ένα παρατηρητήριο της επιδημιολογικής συμπεριφοράς της γρίπης που έχουν συστήσει από κοινού το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τον Ελεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, σε ένα δείγμα 4.433 τεστ που διενεργήθηκαν το διάστημα 28 Σεπτεμβρίου - 22 Νοεμβρίου, βρέθηκε θετικό στη γρίπη μόλις το ένα.
Η διαφορά με το παρελθόν
Ο αριθμός αυτός μεταφράζεται σε έναν δείκτη θετικότητας της τάξης του 0,02%. Ο δείκτης αυτός είναι αμελητέος σε σχέση με το 10%, ποσοστό που θεωρείται «επιδημικό» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας σε ό,τι αφορά τη γρίπη. Για να αντιληφθεί κανείς τη διαφορά σε σχέση με το παρελθόν, αρκεί να λάβει υπόψη του πως την ίδια περίοδο πέρυσι ο δείκτης θετικότητας ήταν 15%. Ανάλογη με αυτήν της Ευρώπης είναι η εικόνα στις ΗΠΑ, όπου κλινικά εργαστήρια και υπηρεσίες υγείας έχουν αναφέρει λιγότερα από 500 κρούσματα κοινής γρίπης από τις 27 Σεπτεμβρίου και κανέναν θάνατο.
Η επιδημιολογική αυτή εικόνα απομακρύνει έναν κίνδυνο που για τους ειδικούς ήταν εφιαλτικός. Κι αυτός δεν είναι άλλος από μια διπλή επιδημία του COVID 19 και της κοινής γρίπης που θα έφερνε τα συστήματα υγείας στα όρια της κατάρρευσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα. «Αλλες χρονιές θα είχαμε εκατοντάδες κρούσματα αυτή την περίοδο στην Ευρώπη» αναφέρει στο Ρόιτερ ο γάλλος ιολόγος Μπρινό Λινά. «Τα μέτρα που ελήφθησαν για την ανάσχεση της εξάπλωσης του COVID-19 είναι πολύ αποτελεσματικά τόσο απέναντι στη γρίπη όσο και σε άλλους ιούς του αναπνευστικού» προσθέτει ο ίδιος.
Γιατί δεν συνυπάρχουν
Πέρα από τα μέτρα όμως φαίνεται να υπάρχει και ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο η πανδημία του κορωνοϊού «έσβησε» τη γρίπη. Είναι η λεγόμενη «ιική παρεμβολή», δηλαδή ο μηχανισμός εκείνος του ανοσοποιητικού που ενεργοποιείται όταν ο οργανισμός προσβάλλεται από έναν ιό και αποδεικνύεται θανατηφόρος για άλλα παθογόνα. «Φαίνεται πως ο κορωνοϊός καταλαμβάνει τόσο χώρο ώστε γίνεται πολύ δύσκολο, εάν όχι αδύνατο, να συνυπάρξουν άλλοι ιοί του αναπνευστικού μαζί του» σημειώνει χαρακτηριστιά ο Μπρινό Λινά.
Η εποχική γρίπη μολύνει τέσσερα έως πενήντα εκατομμύρια Ευρωπαίους ετησίως, ενώ περίπου 70.000 χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από αιτίες που σχετίζονται με τη γρίπη. Οι θάνατοι που σχετίζονται με τον COVID έχουν φτάσει φέτος τις 370.000..
Τι γίνεται στην Ελλάδα
Αφαντος» είναι ο ιός της γρίπης (και) στη χώρα μας, γεγονός που οι ειδικοί αποδίδουν στα ατομικά μέτρα πρόληψης - με πλέον ισχυρό τη χρήση μάσκας σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους - που αποτελούν ασπίδα προστασίας για το σύνολο των ιών που προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα εκτός από τον SARS-CoV-2.
Είναι ενδεικτικό, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας που κάθε χειμώνα επιτηρεί την επιδημιολογική εξέλιξη της γρίπης στη χώρα μας, ότι έως τις 22 Νοεμβρίου (επρόκειτο για τα πιο πρόσφατα στοιχεία) ουδείς στη χώρα μας είχε διαγνωστεί με τον ιό της γρίπης. Πιο αναλυτικά, την εβδομάδα 16-22 Νοεμβρίου εστάλησαν στα εργαστήρια 20 δείγματα, εντούτοις όλα ήταν αρνητικά. Την ίδια εικόνα μεταφέρουν στα «ΝΕΑ» και γιατροί του Σωτηρία (νοσοκομεία αναφοράς για τη λοίμωξη Covid-19), καθώς από την εμπειρία τους διαπιστώνουν ότι από το σύνολο των ασθενών με συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη τελικά αποδεικνύεται ότι αυτά οφείλονται στον πανδημικό ιό.
ΤΟ ΚΑΛΟ ΣΕΝΑΡΙΟ. Υπό τα δεδομένα αυτά, προς το παρόν επιβεβαιώνεται το καλό σενάριο, όπως είχαν περιγράψει σε ανάλυσή τους οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ευστάθιος Καστρίτης και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης του ΕΚΠΑ), σύμφωνα με το οποίο η λήψη μέτρων για τον περιορισμό της μετάδοσης του πανδημικού ιού - όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση εκτός από τη μάσκα - πιθανόν να μειώνουν και τη μετάδοση άλλων λοιμώξεων.
Είναι ενδεικτικό, άλλωστε, ότι τους περασμένους μήνες παρατηρήθηκε μια απίστευτα ήπια εποχή γρίπης σε όλο το νότιο ημισφαίριο, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών με υψηλή δραστηριότητα της Covid-19 όπως η Βραζιλία, γεγονός που οι ειδικοί αποδίδουν στις στρατηγικές ελέγχου του SARS-CoV-2.
Εν τω μεταξύ, η ανασφάλεια που έχει προκαλέσει η πανδημία αύξησε το ενδιαφέρον για τα εμβόλια γρίπης, τα οποία μπορεί να συγκρατήσουν τις επιπλοκές και κατά συνέπεια τις εισαγωγές στο νοσοκομείο. Η χώρα μας έχει παραγγείλει έως και 4,2 εκατομμύρια δόσεις, όμως εξαιτίας της υψηλής ζήτησης και δεδομένης της σταδιακής τροφοδοσίας αρκετά φαρμακεία τηρούν λίστες αναμονής.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τόσο οι έλληνες επιστήμονες όσο και οι ειδικοί του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) υπογραμμίζουν ότι τα έως τώρα καθησυχαστικά δεδομένα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή. Ιδίως, δε, εάν συνυπολογίσει κανείς ότι η δραστηριότητα της γρίπης στη χώρα μας συνήθως αρχίζει να αυξάνεται κατά τον μήνα Ιανουάριο και κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο - Μάρτιο.